“Ang Pahayag ni Martires: Ang Lihim na Ayaw Sanang Malaman ng Bayan”

Sa loob ng matagal na panahon, si Ombudsman Samuel Martires ay kilala bilang isa sa mga pinakatahimik, ngunit pinakamakapangyarihang opisyal ng gobyerno. Sa panahon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte, madalas siyang ituring na “tagapagtanggol ng disiplina” sa mga ahensya ng pamahalaan—isang taong bihirang magsalita, ngunit kapag nagsalita, palaging may bigat.

Ngunit ngayong linggo, sa isang pambihirang pagkakataon, binasag ni Martires ang sarili niyang katahimikan. Sa isang eksklusibong panayam na isinagawa sa loob ng isang pribadong tanggapan sa Quezon City, inamin niya na “may mga bagay na matagal nang tinatago sa publiko”—mga tagpong, ayon sa kanya, ay “matagal nang kumakain sa kanyang konsensya.”

Ang Simula ng Katahimikan

Ayon sa salaysay, nagsimula ang lahat noong 2018, sa unang mga buwan ng kanyang panunungkulan bilang Ombudsman. Diumano’y tinawag siya sa Malacañang upang “magkaroon ng maikling pag-uusap” kasama si dating Pangulong Duterte. Sa nasabing pagpupulong, na ayon kay Martires ay “off the record,” ipinaalala raw ng dating Pangulo na “hindi lahat ng katotohanan ay kailangang malaman ng publiko.”

Sa simula, hindi niya ito binigyan ng masamang interpretasyon. “Akala ko simpleng payo lang iyon—na mag-ingat sa mga pahayag, lalo na kapag sensitibo ang impormasyon,” paliwanag ni Martires. Ngunit habang tumatagal, napansin daw niyang maraming mga kasong konektado sa mga dating opisyal ng administrasyon ang tila hindi na umuusad.

“May mga dokumentong biglang nawawala, may mga testigong biglang umaatras, at may mga opisyal na tila nagiging untouchable,” aniya.

Ang Lihim na Pagpupulong

Ang pinakamatinding rebelasyon ni Martires ay ang umano’y isang recorded meeting na naganap sa loob ng Palasyo noong huling bahagi ng 2019. Sa nasabing recording—na, ayon sa kanya, ay tinangka umanong itago—pinag-usapan daw ang ilang “sensitibong direktiba” tungkol sa mga imbestigasyon ng Ombudsman Office.

Bagama’t tumanggi siyang sabihin kung sino ang mga taong naroroon, tiniyak niyang “hindi ito ordinaryong pagpupulong.” May mga “pakiusap” daw na gawin ang lahat upang mapanatiling “maayos ang imahe ng administrasyon.”

“Wala akong balak noon na magsalita,” sabi ni Martires habang halatang nagpipigil ng emosyon. “Pero ngayon, nakikita ko kung paano naaapektuhan ang tiwala ng publiko. Ang Ombudsman ay para sa bayan, hindi para sa sinuman.”

Mga Pangalan na Hindi Mo Inaasahan

Isa pa sa mga nakakagulat na bahagi ng kanyang pahayag ay ang pagbanggit niya ng ilang pangalan na “madalas nating marinig sa mga balita, pero hindi natin alam ang tunay na papel nila.”

Bagaman hindi siya nagbigay ng detalye, nag-iwan siya ng clue: “Sila ay mga taong palaging nasa tabi ng dating Pangulo—mga tagapayo, mga ‘kaibigan’ na tila hindi nakikita ng kamera.”

Ayon sa isang source na malapit kay Martires, kabilang daw sa mga binanggit niya sa pribadong pag-uusap ang ilang dating miyembro ng gabinete, at isang mataas na opisyal na hanggang ngayon ay aktibo pa rin sa gobyerno.

“May mga pangalang kapag narinig mo, mapapaisip ka kung bakit ngayon lang lumalabas ang ganitong impormasyon,” sabi ng source.

Ang Reaksyon ng Publiko at ng Malacañang

Matapos lumabas ang unang bahagi ng panayam, naglabas ng maikling pahayag ang kasalukuyang tagapagsalita ng Malacañang:

“We respect the Ombudsman’s independence. However, we remind everyone to be cautious in interpreting statements that may not have full context.”

Samantala, ilang dating opisyal ng administrasyon ni Duterte ang agad na naglabas ng matitinding pagtutol. Isa sa kanila ang nagsabing, “Walang katotohanan ang mga sinasabi ni Martires. Kung mayroon siyang ebidensya, ilabas niya sa korte, hindi sa media.”

Ngunit para sa maraming netizen, tila nagsimula na ang isang bagong yugto ng kwento—ang pagbubunyag ng mga lihim na matagal nang pinaniniwalaang nakatago sa likod ng kapangyarihan.

Ang Dilemma ni Martires

Sa huli, inamin ni Martires na hirap siyang ilabas ang lahat ng impormasyon. “Hindi ko gustong sirain ang sinuman. Pero may mga bagay na hindi mo kayang itago habambuhay,” wika niya.

Ayon sa kanya, nakahanda siyang harapin ang anumang kahihinatnan ng kanyang mga pahayag. “Kung ito ang paraan para muling maibalik ang tiwala sa hustisya, handa ako.”

Isang Alon ng Pagkagulantang

Habang patuloy na lumalaganap ang balita, maraming mamamayan ang humihiling na ilabas ni Martires ang nasabing recording upang tuluyang mabunyag ang katotohanan. Sa social media, #MartiresFiles at #TahimikNoMore ang nag-trending.

May ilan namang nagsasabing baka ito’y bahagi ng mas malalim na politika—isang paraan upang muling pukawin ang mga lumang isyu at magbago ang pananaw ng publiko.

Ngunit para sa ilan, hindi na mahalaga kung ano ang motibo. Ang mahalaga ay nagsimula nang mabasag ang katahimikan.

“Kapag ang taong tahimik ang siyang unang nagsalita, doon mo malalaman na may malalim na dahilan,” komento ng isang netizen.

Ano ang Susunod?

Sa ngayon, walang katiyakan kung ilalabas ni Martires ang buong detalye ng mga “bilin” na tinutukoy niya. Ngunit ayon sa mga malalapit sa kanya, nagsimula na raw ang proseso ng pagdodokumento ng lahat ng impormasyon—kasama ang mga kopya ng mga lumang utos at transcript ng mga meeting.

“Hindi ito katapusan,” anila. “Ito pa lang ang simula.”

At kung totoo nga ang lahat ng kanyang sinasabi, maaaring ito na ang pinakamalaking political bombshell na tatama sa bansa mula nang matapos ang termino ni Duterte.

Dahil sa dulo, ang tanong na bumabagabag sa lahat:
Hanggang saan aabot ang tapang ni Martires—at sino ang unang mauubusan ng katahimikan?