“Mga Anino sa Likod ng Pondo: Ang Pangalan ni Cabral, ang Budget ni Sandro Marcos, at ang Galit na Pagputok ni Sen. Marcoleta”

 

Sa isang tahimik na umaga sa Maynila, walang sinuman ang nag-akala na ang isang simpleng pagdinig sa Senado ay magiging mitsa ng isang kontrobersiyang magpapayanig sa buong bansa. Walang kamera ang handa, walang press release ang inilabas, ngunit sa loob ng apat na pader ng isang silid-pulong, isang pangalan ang biglang binitawan—Cabral—kasabay ng salitang matagal nang kinatatakutan ng publiko: budget.

Sa gitna ng diskusyon tungkol sa pondo ng isang malaking proyekto, isang senador ang biglang huminto sa kanyang tanong. Tumahimik ang silid. Pagkatapos, sa mabigat at malamig na tinig, binanggit niya ang umano’y koneksyon ni Cabral sa bahagi ng budget ni Sandro Marcos. Walang direktang akusasyon, ngunit sapat ang bigat ng mga salita upang mag-iwan ng bakas ng pagdududa.

Mula sa likod ng silid, isang lalaki ang napakislot—si Atty. Madriaga, kilalang abugado at tagapagsalita ng ilang makapangyarihang personalidad. Ang kanyang noo ay pinagpapawisan, at ang mga daliri’y mariing nakakapit sa mga papeles na tila ba biglang naging mabigat. Hindi pa man siya nakapagsasalita, isang tinig ang sumabog sa kabilang dulo ng mesa.

Si Senador Marcoleta, kilala sa kanyang matapang at walang preno na pananalita, ay hindi na napigilan ang sarili.

“Huwag n’yo kaming gawing tanga rito!” sigaw niya habang nakatingin nang diretso kay Atty. Madriaga. “Kung wala kayong itinatago, bakit kayo nanginginig?”

Ang mga salitang iyon ang naging simula ng isang sunod-sunod na kaganapan na hindi na mapipigilan.

Sa mga sumunod na araw, kumalat ang mga bulung-bulungan na parang apoy sa tuyong damo. Sa social media, naglabasan ang mga haka-haka: Sino si Cabral? Ano ang papel niya sa pondo? At bakit nadadawit ang pangalan ni Sandro Marcos sa usaping ito?

Ayon sa mga kuwento—na kalaunan ay tinawag ng ilan bilang “mga anino ng budget”—si Cabral umano’y isang tahimik ngunit makapangyarihang tagapamagitan. Hindi siya madalas makita sa entablado ng politika, ngunit palaging naroroon ang kanyang pangalan sa likod ng mga desisyon, proyekto, at pondo. Isang taong hindi kailanman humarap sa kamera, ngunit laging nasa likod ng kurtina.

Samantala, si Sandro Marcos ay nanatiling tahimik. Walang pahayag, walang pagtanggi, walang kumpirmasyon. Ang kanyang katahimikan ang lalong nagpainit sa imahinasyon ng publiko. Para sa ilan, ito’y tanda ng pagiging kalmado; para sa iba, ito raw ay isang estratehikong pananahimik.

Ngunit ang tunay na naging sentro ng galit ay si Atty. Madriaga.

Sa isang panayam na dapat sana’y maglilinaw ng isyu, lalo lamang itong naging magulo. Sa bawat tanong ng mamamahayag, ang kanyang mga sagot ay paikot-ikot, puno ng legal na termino ngunit kulang sa malinaw na pagtanggi. At sa bawat segundo ng kanyang pagsasalita, lalong lumalakas ang hinala ng publiko.

“Kung wala kang kasalanan, bakit parang may hinahabol ka?” tanong ng isang beteranong journalist.

Walang naisagot si Madriaga.

Muling pumutok ang galit ni Sen. Marcoleta sa sumunod na pagdinig. Sa harap ng mas maraming kamera, mas maraming tao, mas marami ring salitang hindi na mababawi. Sinupalpal niya ang abugado, tinawag ang kanyang mga pahayag na “usok at salamin,” at hinamon siyang magsabi ng buong katotohanan.

“Hindi kami natatakot sa batas, pero ang nagsisinungaling—iyan ang laging takot sa liwanag,” ani ng senador.

Habang tumitindi ang tensyon, unti-unting nabuo sa isipan ng publiko ang isang malaking tanong: Kung ang lahat ng ito ay kathang-isip lamang, bakit parang may mga taong labis na apektado?

Sa mga coffee shop, opisina, at tahanan, iisa ang pinag-uusapan. Ang isyung nagsimula bilang isang bulong ay naging isang pambansang kuwento. May mga naniniwala, may mga nagdududa, at may mga nagsasabing isa lamang itong maingat na nilikhang drama upang ilihis ang atensyon.

Ngunit sa mundo ng politika, ang persepsyon ay minsan mas mabigat pa kaysa katotohanan.

Sa huli, walang opisyal na kasong naisampa. Walang dokumentong hayagang inilabas. Ang lahat ay nanatili sa pagitan ng mga linya, sa pagitan ng mga titig, at sa pagitan ng mga hindi sinabing salita. Ngunit ang pinsala ay nagawa na.

Ang pangalan ni Cabral ay naging simbolo ng misteryo. Ang budget ay naging salitang puno ng hinala. At ang pagsabog ni Sen. Marcoleta ay naging paalala na sa likod ng mga ngiti at talumpati, may mga kwentong handang sumabog anumang oras.

At hanggang ngayon, isang tanong ang patuloy na umuukit sa isipan ng publiko: Kung ito ay kathang-isip lamang, bakit parang totoo ang takot ng ilan?