Ang Kambal na Sakuna: Paano Gigisingin ng “The Big One” ang Apolaki Caldera—Ang Pinakamalaking Supervolcano sa Mundo, Malapit Nang Gumanti?

 

Matagal nang namumuhay ang mga Pilipino sa ilalim ng anino ng isang prophecy ng sakuna—ang tinatawag na “The Big One,” isang napakalakas na lindol na inaasahang magmumula sa West Valley Fault at magdadala ng malawakang pagkawasak sa Metro Manila at kalapit-lugar. Subalit, ayon sa mga bagong pag-aaral at mas malalim na pagsusuri ng mga eksperto sa geolohiya, may mas malaki at mas nakababahalang banta pa ang dapat pagtuunan ng pansin ng bansa. Ang panganib na ito ay hindi lamang nagmumula sa pagyanig ng lupa, kundi sa posibleng pag-aalboroto ng isang natutulog na higante sa ilalim ng karagatan: ang Apolaki Caldera, ang itinuturing na pinakamalaking supervolcano sa buong mundo.

Ang nakakakilabot na senaryo ay nagmumula sa posibilidad ng isang “Twin Apocalypse”—ang sabay na paggalaw ng Manila Trench na magdudulot ng megathrust earthquake (The Big One) at ang paggising ng Apolaki na matatagpuan sa Philippine Rise. Ang Pilipinas, bilang sentro ng Pacific Ring of Fire, ay nakaharap ngayon sa isang geological na bangungot. Kung mangyayari ang ganitong kombinasyon, hindi lamang mga buhay at kabuhayan ang maaapektuhan, kundi maging ang klima at produksyon ng pagkain sa buong mundo.

Ang pag-aaral na ito ay naglalayong magbigay ng malinaw na paglalahad sa mga banta na ito, ang mekanismo kung paano magkakaugnay ang dalawang puwersa, at ang malalaking epekto nito sa ating bansa at sa mundo.

Ang Banta mula sa Kanluran: Ang Megathrust Earthquake ng Manila Trench

 

Ang Manila Trench [01:40] ay isang napakalalim na bahagi ng karagatan na matatagpuan sa kanlurang bahagi ng Pilipinas, na nagsisimula sa timog ng Taiwan at umaabot hanggang sa Mindoro. Ito ang lugar kung saan nagbabanggaan ang dalawang malalaking tectonic plates: ang Eurasian Plate at ang Philippine Sea Plate [01:54]. Ang patuloy na banggaan na ito ay nag-iipon ng matinding enerhiya sa kailaliman ng dagat.

Kapag ang enerhiya na ito ay tuluyang kumawala, maaari itong magdulot ng isang megathrust earthquake [02:06]. Tinatayang ang lakas ng lindol na ito ay maaaring umabot sa Magnitude 8.8 hanggang 9.3 [02:14]. Ang ganitong kalakas na pagyanig ay magdadala ng malawakang pinsala:

Paggiba ng Imprastraktura: Ang mga gusali, tulay, at kalsada ay tiyak na masisira. Mawawalan ng tirahan ang maraming tao dahil sa pagguho ng mga bahay at pagputol ng mga linya ng kuryente at komunikasyon [02:25].
Tsunami at Pagbaha: Bukod pa sa pagyanig, ang lindol ay maaaring magdulot ng napakalaking tsunami [02:37] na aabot sa taas na tatlo hanggang 15 metro [02:41]. Ang mga baybaying barangay at lungsod ay maaaring mabura dahil sa malakas na hampas ng tubig, na magreresulta sa libo-libong mawawalang buhay at pagtigil ng mga pangunahing serbisyo ng bansa [02:49].

Ang pinsala mula sa Manila Trench ay sapat na upang magpabagsak sa bansa. Subalit, ang panganib ay hindi nagtatapos dito.

 

Ang Natutulog na Higante: Ang Apolaki Caldera

 

Sa silangang bahagi naman ng Luzon, sa ilalim ng Philippine Rise [03:12], matatagpuan ang Apolaki Caldera. Ang Apolaki ay hindi basta-bastang bulkan; ito ay isang napakalaking caldera, na nabuo matapos sumabog at gumuho ang dating bulkan sa ilalim ng dagat [03:22].

Ito ay kinikilala bilang pinakamalaking caldera sa buong mundo [03:34]. Ayon sa mga pag-aaral, ito ay may sukat na humigit-kumulang 150,000 metro ang lapad [04:28], na doble sa laki ng kilalang Yellowstone Caldera sa Amerika [04:31]. Ang pinakamalalim na bahagi nito ay umaabot sa pagitan ng 3,000 hanggang 4,000 metro mula sa ibabaw ng dagat [04:35]. Noong ito ay nabuo, nagkaroon ng malalakas na pagsabog sa ilalim ng karagatan na kabilang sa pinakamalalakas na naitala sa kasaysayan ng mundo [04:49]. Dahil sa tindi ng mga pagsabog, nabuo ang tinatawag na ring faults—mga pabilog na bitak na bumabalot sa paligid ng caldera [05:01].

Sa loob ng mahabang panahon—milyon-milyong taon [03:34]—itinuturing ng mga siyentipiko na “extinct” o tuluyang patay na bulkan si Apolaki [05:10]. Dahil dito, hindi na ito binabantayan nang mahigpit. Ngunit nagbago ang pananaw ng ilang eksperto dahil sa mga bagong tuklas na geological data at pagbabago sa paggalaw ng mga tectonic plates.

 

Ang Nakakatakot na Koneksyon: Lindol, ang Susi sa Bulkan

 

Ang pinakamalaking alalahanin ay ang mekanismo kung paano makakaapekto ang Manila Trench sa Apolaki. Ayon sa mga siyentipiko, kung sakaling magkaroon ng napakalakas na lindol (Magnitude 9) sa Manila Trench, maaari itong maglabas ng sapat na puwersa upang guluhin ang mga lumang sistema ng magma sa ilalim ng Philippine Rise [05:43].

Ang isang lindol ay naglalabas ng seismic waves [06:08], o mga alon ng enerhiya na kumakalat sa lupa. Kapag ang Magnitude 9 na lindol ay naganap sa Manila Trench, ang enerhiya nito ay maaaring kumalat mula Luzon hanggang sa Philippine Rise [06:35]. Ang pagkalat ng enerhiya ay maaaring magdulot ng sumusunod:

Pagbabago ng Pressure: Ang matinding pagyanig ay maaaring magdulot ng pagbabago ng pressure sa ilalim ng crust sa paligid ng caldera [06:48].
Pagbiyak ng Bato: Kahit walang bagong magma na umaakyat, maaari pa ring mabiyak ang mga bato sa ilalim ng dagat dahil sa tindi ng pagyanig [06:56].
Pag-init at Pag-ipon ng Pressure: Kapag nasira ang mga batong ito, maaari itong magdulot ng pag-init sa paligid, na unti-unting nagiging sanhi ng pagbuo ng pressure sa ilalim ng lupa [07:07].

Ang proseso ng paggising na ito ay hindi agad-agad mangyayari [07:15]. Maaaring abutin ito ng mga taon o dekada. Subalit, kapag patuloy ang pag-ipon ng pressure, maaari ring magising muli ang mga lumang bulkan gaya ni Apolaki [07:22]. Ipinakita ng kasaysayan na kapag ang isang volcanic system ay patuloy na naiipit ng matinding puwersa, hindi ito basta mananatiling tahimik magpakailan man [07:32].

 

Mga Aral Mula sa Kasaysayan: Hindi Ito Haka-haka

 

Ang ganitong banta ay hindi lamang haka-haka. May mga katulad na pangyayari na ang naitala sa kasaysayan ng mundo [07:40].

Halimbawa, noong tumama ang Magnitude 9 na lindol sa baybayin ng Russia, napansin ng mga siyentipiko ang sunod-sunod na aktibidad ng mga bulkan sa loob ng Pacific Ring of Fire [07:55]. Ang Kuchevskoy Volcano [08:06] ay sumabog matapos ang mahigit 600 taon na pananahimik nito. Kasunod nito, lima pang bulkan sa Russia ang nagising at nagsimulang maglabas ng usok at abo [08:14].

Ang Pilipinas ay bahagi ng Pacific Ring of Fire [08:22], na isang napakalawak na hanay ng mga bulkan at fault lines na nakapalibot sa Pacific Ocean. Ang rehiyong ito ay isa sa mga pinakaaktibo sa mundo pagdating sa lindol at pagsabog ng bulkan [08:37].

Ibig sabihin, ang malalakas na lindol ay may kakayahang magpasimula ng mga pagbabago sa ilalim ng lupa na maaaring magising muli ang mga bulkan na matagal nang nananahimik [08:52].

Ang Kalbaryo ng Sambayanan at ang Pandaigdigang Epekto

 

Kung sakaling maganap ang kambal na sakuna na ito—ang The Big One mula sa Manila Trench at ang paggising ng Apolaki Caldera—ang epekto ay magiging matindi at lagpas sa ating imahinasyon.

Ekonomiya at Kabuhayan: Maraming pamilya ang umaasa sa dagat bilang pangunahing pinagkukunan ng pagkain at kabuhayan [09:14]. Kapag nasira ang balanse ng karagatan dahil sa sobrang init, abo, at mga kemikal mula sa bulkan, maaaring mawawala ang mga isdang dati ay sagana dito [09:23]. Magdudulot ito ng malaking kakulangan sa pagkain at mas mataas na presyo sa merkado, na maaaring humantong sa matinding gutom at hirap sa mga lugar na nakadepende sa pangingisda [09:32].
Kalusugan ng Publiko: Ang hangin na puno ng abo at mga kemikal ay maaaring magdulot ng malubhang problema sa paghinga at sakit sa balat [09:48]. Ang tubig naman ay maaaring mahawa ng mga nakalalasong sangkap na galing sa ilalim ng dagat [09:55]. Kung hindi ito maagapan, maaari itong magdulot ng malawakang pagkalat ng sakit sa mga komunidad [10:03]. Ang pagtugon ng gobyerno ay magiging mahirap dahil maraming daanan at pasilidad ang masisira [10:12].
Pandaigdigang Krisis (Global Effect): Ang epekto nito ay hindi lamang lokal kundi pandaigdig din. Ang mga pagbabago sa klima na dulot ng abo at gas ay maaaring magpababa ng temperatura ng buong mundo [10:21]. Kung mangyayari iyon, babagal ang produksyon ng mga pananim, at maaaring magkulang ang supply ng pagkain sa iba’t ibang bansa [10:30]. Ang Pilipinas, sa gitna ng matinding sakuna, ay magiging sentro ng isang global climate crisis.

Sa huli, ang lahat ng ito ay isang matinding paalala na kahit gaano pa kalawak ang ating kaalaman, nananatili pa rin tayong may mga bagay na lampas sa ating kontrol [10:49]. Ang tanging magagawa ng bawat Pilipino ay matuto, maghanda, at igalang ang kapangyarihan ng kalikasan [11:01]. Ang kaso ng Manila Trench at Apolaki Caldera ay hindi dapat manatiling isang nakakatakot na kwento, kundi isang hudyat para sa agarang paghahanda at pagpapalakas ng ating depensa laban sa mga puwersa ng kalikasan, bago pa man ito gumanti sa paraang hindi natin inaasahan. Handa na ba tayo sa kambal na banta na posibleng magpabago sa mukha ng Pilipinas at ng mundo?