MULA SA ZERO HANGGANG FRONT RUNNER: SINYALES NG MATAAS NA GOBYERNO, BUMILIB KINA PBBM AT DOE SA LUBUSANG PAGBABAGO NG NUCLEAR ENERGY ROADMAP

Sa gitna ng patuloy na hamon sa suplay at presyo ng enerhiya sa bansa, isang kaganapan sa Senado ang hindi inaasahang gumulat sa mga matatalas at kritikal na mambabatas. Ang paksa: ang Philippine Nuclear Energy Program. Ang reaksyon: pagkamangha, pagkilala, at pagbilib. Sa kauna-unahang pagkakataon, tila nabasag ang karaniwang political divide matapos ihayag ng Department of Energy (DOE) ang katayuan ng Pilipinas sa pagpaplano nito para sa nuclear power. Ang tila overnight na pagbabagong ito ay direktang iniuugnay sa political will at seryosong direksyon na ipinakita ng administrasyon ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr.

Ang Pagkamangha ng mga Senador

Sa isang Senate hearing, naging sentro ng usapan ang ambisyon ng bansa na yakapin ang nuclear energy bilang isang sustainable at reliable na power source. Ang atmospera ay tila tahimik at pormal hanggang sa nagbigay ng pahayag si Senador Pia Cayetano, na may tonong tila hindi makapaniwala (0:51).

Direkta ang kanyang tanong, na nagpapahiwatig ng pagtataka at pagkamangha: “We have done nothing. Nothing. And then now we’re on the forefront? Ang galing talaga natin. Why are we considered nauuna sa Southeast Asia?” (1:16-1:21).

Ang pahayag na ito ay hindi lamang pagtatanong kundi pag-amin din na ang Pilipinas, na matagal nang paikot-ikot at walang malinaw na nuclear roadmap, ay biglang lumitaw bilang ‘Front Runner’ sa rehiyon ng Timog-Silangang Asya. Hindi nagpatalo si Senador Sherwin Gatchalian, na kilala sa kanyang malalim na kaalaman sa energy sector, at kapansin-pansin ang kanyang pagtango habang nakikinig sa mga updates (1:43-1:46). Ang kanilang reaksyon ay nagpapakita na ang ginagawa ng Executive Branch ay hindi lamang “all talk” o “PR” (1:25, 4:07).

 

Ang Sikreto ng Pagiging ‘Front Runner’

Ang nagbigay-linaw at nagpakalma sa mga Senador ay si DOE Secretary Sharon Garin. Ayon sa kanyang update, ang Pilipinas ay nakamit ang “good grades” mula mismo sa International Atomic Energy Agency (IAEA) (1:37). Ang IAEA ay ang global nuclear watchdog na nagtatakda ng mga safety standards at protocols sa paggamit ng nuclear technology. Ang good grades na ito ay nagpapatunay na ang bansa ay sumusunod sa pinakamahigpit na safety at technical guidelines (1:55-2:02).

Ang mas nakamamangha ay ang paghahambing sa ibang bansa sa rehiyon. Sinabi ni Secretary Garin: “Because we have been steady.” (3:21).

Indonesia: “At one point was ahead of us but not steady kasi the legislative medyo binawi ulit yung authority.” (3:25-3:29).
Vietnam: “Is also getting ahead also but it depends on the year… But comparatively, we are ahead of the rest of the countries in Southeast Asia.” (3:31-3:39).

Ang susi sa tagumpay ng Pilipinas ay ang “Steady in pursuit” na direksyon, na hindi umaatras at hindi naliligaw, taliwas sa piecemeal approach ng ibang bansa (2:11). Habang ang iba ay paikot-ikot pa rin sa usapan, ang Pilipinas ay tumutukoy na sa system, roadmap, at political will (2:31-2:39).

Ang Political Will ng Bagong Administrasyon

Nagsimula ang revitalization ng nuclear energy program noong pumasok ang bagong administrasyon noong 2022 (2:41). Ang twist ay hindi lamang ito usapin ng pag-aaral, kundi ng paglalatag ng matibay na pundasyon at political infrastructure (2:31-2:39).

Kabilang sa mga konkretong hakbang na nagbigay ng credible evidence sa mga Senador:

Pagkakaroon ng Nuclear Division: Nagtatag ang DOE ng isang Nuclear Division na nakatutok lamang sa programa (2:51-2:53).
Pagbuo ng Road Map: May malinaw na road map at direksyon na sinusunod ang ahensya (2:53).
IAEA Reviews: Nakatanggap na ang Pilipinas ng second review mula sa IAEA at humihingi pa ng isa, na nagpapakita ng commitment sa global safety standards (2:00-2:02).
Republic Act No. 12305: Ang pinakamahalagang piece of evidence ay ang batas na pinirmahan ni Pangulong Marcos Jr. noong Setyembre 15, 2025: ang Philippine National Nuclear Energy Safety Act (4:45-4:57).

Ang batas na ito ay nagsilbing susi na nagbukas ng pinto para sa bagong era ng enerhiya (5:01-5:04). Lumilikha ito ng isang independent authority upang pangasiwaan ang ligtas at mapayapang paggamit ng nuclear energy at radiation sources (5:04-5:12). Sa pamamagitan ng batas na ito, tiniyak ng administrasyon na ang nuclear program ay hindi lamang isang talk kundi isang institutionalized at legally-backed na commitment (5:33-5:37).

Ang political will na ipakita ng administrasyon ay nagbigay-daan sa mga technical experts at agencies na gumawa ng kanilang trabaho nang may direksyon at mandate, na siyang rason kung bakit ang mga dati nating sinusundan, ngayon ay tayo na ang sinusundan (2:58-3:01).

Ang Honor sa IAEA Board of Governors

Higit pa sa grades at roadmaps, isa pang karangalan ang binanggit sa hearing: ang pagkakaroon ng Pilipinas ng upuan sa IAEA Board of Governors para sa 2025-2027 (4:14-4:25). Bagama’t ang Department of Science and Technology (DOST) ang agency na direktang nakaupo, ang pagkakaroon ng bansa ng posisyon na ito ay “quite an honor” at nagpapatunay ng pagkilala ng international community sa seryosong intensiyon ng Pilipinas sa nuclear sector (4:27-4:30).

Ang ganitong uri ng honor ay hindi ibinibigay nang basta-basta. Ito ay resulta ng taon-taong commitment, pagsunod sa protocols, at pagpapakita ng transparency, na nagpapatibay sa fact na ang Nuclear Energy Program ng bansa ay dumaan sa matinding vetting at hindi lamang isang PR stunt (3:59-4:03).

 

Ang Liwanag na Higit sa Kuryente

Ang pagbabagong ito ay may malalim na implikasyon para sa bansa, lalo na sa mga karaniwang mamamayan:

Enerhiya ng Pagbabago: Ang nuclear energy ay hindi lamang magbibigay ng kuryente, kundi enerhiya ng pagbabago (5:17-5:19) sa pamamagitan ng pagtugon sa power crisis na matagal nang problema ng bansa.
Economic Impact: Ang stable at cheap power supply ay magpapalakas sa ekonomiya, maghihikayat ng foreign investments, at magpapababa sa cost of living ng bawat Pilipino.

Ang lesson na iniwan ng Senate hearing na ito ay simple ngunit malalim: ang mga hakbang na hindi pinapalakpakan agad, at ang mga plano na hindi agad naiintindihan, ayon sa tagapagsalita, ang siyang magpapailaw sa buong bansa (5:33-5:37).

Isang Spiritual Analogy

Ang talakayan ay nagtapos sa isang spiritual analogy na nag-uugnay sa national awakening at personal redemption. Ang nuclear energy ng kaligtasan ay inihambing sa ating Panginoong Hesukristo. Kung paanong ang bansa ay nakahanap ng bagong power source at tamang direksyon, ang bawat isa ay may pagkakataon ding hanapin ang liwanag at direksyon sa Kanya (6:32).

Sa Romans 5:8, sinabi: “But God demonstrates his own love for us In this while we were still sinners, Christ died for us.” (6:18-6:23). Sa gitna ng kadiliman at kawalan ng direksyon ng tao, si Hesus ang naging tunay na nuclear energy ng kaligtasan—hindi nakikita, ngunit nagbibigay ng buhay na walang hanggan at bagong simula (6:38-6:49).

Ang political will ni Marcos Jr. ay sumasalamin sa divine will ng Diyos na nais nating makabalik sa tamang direksyon (6:56-6:59). Kung kaya ng ating bansa na muling bumangon, kaya mo ring bumalik-loob. Ang mensahe ay parallel: ang pagbabago, maging sa gobyerno o sa personal na buhay, ay nagsisimula sa pagtiyak ng tamang direksyon, commitment, at political will. Sa huli, ang liwanag at kapangyarihan ay nagmumula sa iisang pinagmulan, at iyon ay ang Panginoon (7:30-7:37). Ang tagumpay ng nuclear roadmap ay testament sa power of execution ng Executive Branch, isang power na hinangaan maging ng mga kritiko, na nagpapakita na sa wakas, ang Pilipinas ay handa na para sa isang mas maliwanag na hinaharap. (1,154 words)