Isang pambihirang takot ang bumabalot ngayon sa malaking bahagi ng bansa, isang takot na may pamilyar na pangalan at amoy: Yolanda. Ngunit sa pagkakataong ito, ang halimaw na kumakatok sa ating mga pintuan ay tinatawag na ‘Uwan’. At ang pinakakakila-kilabot na bahagi? Hindi pa man ito opisyal na tumatama sa kalupaan, ang kanyang mapanirang kapangyarihan ay ramdam na ramdam na.

Sa isang desperado at emosyonal na video na mabilis kumalat sa social media, ang vlogger na si Sangkay Janjan ay naglabas ng isang kagyat na babala: “EMERGENCY NA TO! LUMIKAS NA KAYO NGAYON!” Ang kanyang tinig, na nanginginig sa pag-aalala, ay sumasalamin sa kolektibong pagkabalisa ng isang bansang minsan nang winasak ng halos katulad na trahedya.

Ang video, na may pamagat na nagpapahayag ng matinding pangangailangan, ay hindi lamang isang simpleng pag-uulat. Ito ay isang panawagan, isang pakiusap, isang sigaw para sa kaligtasan. “Nasa masamang kalagayan ngayon ang ating bansa,” bungad ni Janjan, habang inilalarawan ang isang sitwasyon na “very, very alarming.”

Ang multo ng nakaraan ay mabilis na ipinatawag. Inalala ng vlogger ang mapait na karanasan ng Bagyong Yolanda (Haiyan), kung saan ang opisyal na tala ng mga nasawi ay nasa 10,000. Gayunpaman, iginiit niya na ayon sa mga aktwal na nakasaksi at naroroon, ang bilang ay maaaring umabot sa 50,000 hanggang 100,000 katao. “Ganyan po ka-sobrang damage,” aniya, na nagbibigay-diin sa laki ng trahedya na posibleng hindi pa rin natin lubos na nauunawaan hanggang ngayon.

At ngayon, isang bagong banta ang hinaharap natin. Ang Bagyong Uwan, na inilarawan ni Janjan bilang “pambihira at nakakakilabot,” ay nagpapakita ng mga palatandaang higit pa sa ordinaryong bagyo.

Ang pinakakagimbal-gimbal na ebidensya ay nagmumula sa Borongan City, Eastern Samar, at maging sa Tacloban—ang ground zero ng Yolanda. Ayon sa vlogger, bago pa man mag-landfall ang bagyo, ang tubig mula sa dagat ay agresibo nang tinutulak papasok sa mga kalsada. Nagpakita siya ng mga clip na nagpapatunay dito: mga alon na humahampas at umaagos sa sementadong daan.

“Bagama’t wala pa pong ulan… ‘yung lakas niya is talagang nakakakilabot at nakakatakot,” paliwanag ni Janjan. Ang fenomenong ito, kung saan ang tubig-dagat ay umaakyat sa lupa bago pa man ang malakas na ulan at hangin, ay isang indikasyon ng napakalaking puwersa o ‘storm surge’ na dala ng bagyo habang ito ay nasa karagatan pa lamang. Inihambing niya ang tanawin sa isang tsunami. “Para pong tsunami ‘yung datingan,” sabi niya.

Sa Tacloban, ang sitwasyon ay pareho. “Walang ulan guys… pero tingnan niyo ‘yan… umaapaw na po. That means ganun po siya kalaking bagyo. Hindi po siya biro.”

Ang mga imaheng ito—ng dagat na kusang lumulusob sa kalupaan—ay sapat na upang magpadala ng panginginig sa sinumang nakaalala sa mga kwento ng Yolanda, kung saan ang mga dambuhalang alon na parang pader ang tumangay sa buong mga komunidad. Ang katotohanang nangyayari na ito bago pa man ang pinakamatinding hagupit ng bagyo ay nagpapahiwatig ng isang panganib na marahil ay hindi pa natin nasusukat.

Dahil sa matinding panganib na ito, ang panawagan ni Janjan ay naging mas desperado: “Lumikas na kayo kung delikado ‘yung area ninyo, lalong-lalo na po sa may mga coastal area. Lumikas na po. Please lang.”

Sa isang sandali ng brutal na katapatan, binuwag niya ang isa sa mga pinakamalaking hadlang sa paglikas: ang pag-aalala sa mga ari-arian. “Huwag niyo nang alalahanin ‘yung mga bahay ninyo,” pakiusap niya. “Ang bahay, maibabalik ‘yan after ng ilang taon. Ang mga gamit, maibabalik ‘yan. Pero ‘yung buhay, kapag nawala na, tapos na. Hindi na po ‘yan mababalik.”

Ito ang simpleng katotohanan na madalas malimutan sa gitna ng kaguluhan. Ang pagkapit sa mga materyal na bagay, sa bahay na pinagpaguran, ay kadalasang nagiging hatol ng kamatayan sa harap ng isang dambuhalang bagyo.

Upang palakasin ang kanyang punto, nagbigay si Janjan ng isang halimbawa mula sa ibang bansa. Bago tumama ang Hurricane Melissa, isang Category 5 na bagyo, sa Jamaica, ang gobyerno doon ay nagpatupad ng ‘mandatory evacuation’. Ang mga tao ay binigyan ng oras upang i-secure ang kanilang mga tahanan—tinalian, nilagyan ng harang—at pagkatapos ay sapilitan silang umalis patungo sa mas ligtas na lugar.

“Ang nangyari, hindi ganon kalaki ‘yung damage especially pagdating sa mga tao,” kuwento niya. “Oo, ‘yung mga bahay, nasira, nawasak. Pero at least ‘yung buhay nila, na-preserve.”

Ito ay isang matalim na pagpuna sa kultura ng “pagkamatigas ng ulo” na minsan ay umiiral sa Pilipinas. Ang pag-asa na “baka naman hindi” o “kaya pa naman” ay isang sugal na ang taya ay buhay. Ang babala ni Janjan ay malinaw: sa oras na manalasa ang bagyo at tumaas ang tubig, huli na ang lahat.

“Once na tumaas ‘yung tubig, hindi na kayo mare-rescue niyan. Bakit? Mahihirapan na pong pumasok ang mga rescuer team,” babala niya. “Kaya ngayon pa lang, please, maghanda. Umalis na diyan.”

Ang ulat na ang Bagyong Uwan ay “mas malaki pa raw po ito sa Yolanda at may kasama pa pong hangin” ay nagpapataas pa ng antas ng kaba. Kung ang Yolanda, na pangunahing naging mapaminsala dahil sa storm surge, ay nag-iwan ng libu-libong patay, paano pa kaya ang isang bagyo na sinasabing mas malaki at may kasama pang mapanirang hangin?

Sa gitna ng lahat ng takot at paghahanda, dalawa ang pangunahing sandata na iminungkahi ng vlogger: ang praktikal at ang espirituwal.

Ang una ay ang paglikas. Ang agarang pag-alis sa mga delikadong lugar. Ito ang aksyon na nakasalalay sa ating mga kamay, ang desisyon na kailangang gawin ngayon, hindi mamaya.

Ang pangalawa ay ang panalangin. “Higit sa lahat, ipanalangin po natin ang ating bansa,” sabi ni Janjan. “There is power in prayer… Ang makakapagpahina lang po nitong bagyo, walang iba kundi ang Diyos din.”

Para sa marami, ang pananampalataya ay isang mahalagang kalasag sa harap ng mga sakunang hindi kayang kontrolin. Ito ang pag-asa na sa kabila ng lakas ng kalikasan, may mas mataas na kapangyarihan na maaaring magbigay ng awa at proteksyon.

Ngunit ang panalangin, gaya ng ipinahihiwatig ng sitwasyon, ay kailangang samahan ng kilos. Ang pag-asa sa Diyos ay hindi nangangahulugang pagwawalang-bahala sa mga babala na ibinibigay sa atin—kapwa ng mga awtoridad at ng mismong kalikasan. Ang pag-akyat ng dagat sa Tacloban at Samar ay isang sulat na nakasulat sa pader. Ito ay isang malinaw na mensahe na ang panganib ay hindi na teoretikal; ito ay naririto na.

Habang ang Bagyong Uwan ay patuloy na gumagalaw, ang bawat oras ay kritikal. Ang video ni Sangkay Janjan ay hindi lang isang update; ito ay isang salamin ng ating kolektibong trauma mula kay Yolanda at isang desperadong pakiusap na huwag na nating hayaang maulit pa ito.

Ang tanong na ngayon ay hindi na kung gaano kalakas ang bagyo. Ang tanong ay: Natuto na ba tayo? Sa harap ng isang halimaw na mas malaki pa di-umano kaysa sa ating pinakamalaking bangungot, pipiliin ba natin ang bahay, o ang buhay?

Ang babala ay naibigay na. Ang dagat ay nagsalita na. Ang desisyon ay nasa ating mga kamay na.