Noong ika-1 ng Hunyo 2022, ang St. Jude Private Hospital sa Laguna ay abala gaya ng dati. Ang mga tunog ng anunsyo, ang mabilis na mga yapak ng mga nars, ang mga bulungan ng mga nag-aalalang pamilya—isang pamilyar na eksena ng pag-asa at paggaling. Sa gitna ng lahat ng ito, si Marco Dela Cruz, isang 25-taong-gulang na construction worker, malakas at malusog, ay dinala sa emergency room. Ang diagnosis: talamak na appendicitis. Isang karaniwang kondisyon. Isang simpleng operasyon.

Si Marco ay ipinasok sa general surgery ward, nakatakda para sa isang appendectomy kinaumagahan. Bandang alas-siyete ng gabi, siya ay gising pa, masiglang kausap ang kanyang nobya. Ginamit pa niya ang kanyang telepono, kumuha ng selfie na may V-sign, at ipinadala sa kanyang ina. “Nay, huwag kang mag-alala,” sabi sa text. “Apendektom lang ito. Bukas malakas na ulit si bunso parang kalabaw.”

Wala ni isa sa kanila, lalo na si Marco, ang makapag-iisip na iyon na ang kanyang huling larawan. Iyon na ang huling mensahe. Sa loob lamang ng ilang oras, ang pangakong paggaling ay magiging isang bangungot na yayanig sa buong bansa.

Ang katahimikan ng gabi ay nabasag bandang 1:45 ng umaga, ika-4 ng Hunyo. Isang tawag mula sa isang nars ang gumising sa ina ni Marco. Ang boses sa kabilang linya ay maikli at nagmamadali: “Ang pasyente na si Marco Dela Cruz ay biglang lumala. Pinaghihinalaang sumabog ang appendix… Kritikal ang kanyang kondisyon at kailangan ng emergency surgery.”

Nagulantang, ang pamilya ay tumakbo pabalik sa ospital. Pagdating nila, si Marco ay naipasok na sa operating room. Ang operasyon ay nagsimula lagpas alas-dos ng umaga. Ang pamilya ay pinaupo sa labas, bawal lumapit. Ang bawat minuto ay tila isang siglo.

Malapit nang mag-alas-sais ng umaga nang bumukas ang pinto. Isang doktor na pagod ang lumabas, inalis ang kanyang face mask. “Ginawa namin ang lahat ng aming makakaya,” aniya. “Nagkaroon ng komplikasyon… Hindi na nakayanan ng pasyente.”

Ang ina ni Marco ay bumagsak sa sahig. Paanong nangyari ito? Appendicitis lang. Isang simpleng operasyon. Bakit siya namatay?

Ngunit ang trahedya ay simula pa lamang ng isang mas malagim na katotohanan. Humingi ang pamilya na makita ang kanyang anak sa huling pagkakataon, ngunit dito nagsimula ang isang sistematikong pagtatakip. Ang bangkay ni Marco ay hindi dinala sa morgue. Sa halip, mabilis itong tinakpan ng puting tela, inilagay sa stretcher, at dinala ng mga medical staff patungo sa likod na pinto, kung saan naghihintay ang isang ambulansya. Nang subukang lumapit ng pamilya, marahas silang hinarang ng mga security guard.

Ang paliwanag ng ospital: dahil ito ay isang “komplikadong kaso,” ang bangkay ay kailangang ilipat sa mas mataas na antas para sa “forensic examination.”

Kinabukasan, nang handa na ang pamilya na asikasuhin ang mga papeles para sa libing, isang mas malamig na balita ang kanilang natanggap. Ang bangkay daw ay naipadala na para sa cremation dahil sa “hinalang mayroong nakakahawang elemento,” ayon sa isang espesyal na protocol ng Department of Health.

“Ang anak ko ay namatay dahil sa appendicitis, hindi dahil sa nakakahawang sakit!” sigaw ng ama ni Marco. “Sino ang nagbigay ng pahintulot sa inyo na sunugin ang aking anak?”

Walang makasagot. At upang dagdagan pa ang kanilang pagdududa, nang hilingin nila ang medical records ni Marco, biglang nagka-“error” ang computer system. Ang record para kay “Marco Dela Cruz” ay hindi na ma-access. Ang ospital ay nagtayo ng isang pader ng katahimikan.

Ngunit ang bawat pader ay may lamat. Dahil sa tindi ng galit at pagdududa, ang pamilya ay nagsampa ng reklamo sa Department of Health at sa Philippine National Police (PNP). Dahil sa mga palatandaan ng kriminal na pagkakasala, iniutos ng provincial director ng PNP ang pagbuo ng isang special task force, na pinamunuan ni Police Major Gabriel Reyes.

Agad na kumilos si Major Reyes. Ang kanyang unang natuklasan: isang tahasang kasinungalingan. Sinuri ng kanyang grupo ang lahat ng punerarya sa probinsya at mga kalapit na lugar. Walang anumang cremation na nakarehistro sa pangalang Marco Dela Cruz. Ang paliwanag ng ospital ay gawa-gawa lamang. Ito ay nag-iwan ng isang nakakapanindig-balahibong katotohanan: Ang bangkay ni G. Marco Dela Cruz ay nawawala.

Ang ikalawang linya ng imbestigasyon ay nakatuon sa medical records. Ipinatawag ang cyber-crime division. Natuklasan nila ang isang mas malalim na sabwatan. Ang records ni Marco ay hindi nabura; ito ay binago. Ang kanyang buong pangalan, edad, at address ay pinalitan. Siya ay ginawang “Jose Santos, 41 taong gulang.” Ngunit ang mga nagbago ay nagkamali. Hindi nila napalitan ang mga larawan ng blood test, ang ultrasound results, at ang pinakamahalaga: ang pirma ng ina ni Marco sa surgical consent form. Ito ay isang hindi mapag-aalinlanganang ebidensya ng isang sistematikong krimen.

Habang ang pamilya ay nawawalan ng pag-asa, sinimulan ng task force na kunan ng pahayag ang mga empleyado. Karamihan ay tahimik, nagbibigay ng pare-parehong script: “Iyon ay isang mahirap na operasyon. Nagkaroon ng cardiac arrest. Ginawa namin ang lahat.”

Ngunit tatlong tao ang nakakita ng mga detalyeng hindi nila malilimutan.

Una, si G. Rogelio Manalo, ang security guard. Matapos mag-alinlangan, sa wakas ay nagbigay siya ng pahayag. Nakita niya si Dr. Armando Torres, ang assistant surgeon sa kaso ni Marco, na may dalang puting medikal na cooler—ang uri na ginagamit sa pagdala ng biological samples. Ngunit si Dr. Torres ay hindi pumunta sa laboratoryo. Pumunta siya sa isang liblib na supply area sa likod ng ospital. Ang mas nakakuha ng atensyon ni G. Manalo ay ang sulat-kamay sa cooler: “Espesyal na samles. Bawal buksan.”

Ikalawa, si G. Dante Pascual, isang janitor. Kinaumagahan, bandang 3:00 AM, nakita niya si Dr. Torres at isang estrangherong may takip ang mukha na naglilipat ng puting styrofoam box mula sa supply warehouse patungo sa isang pribadong kotse na walang logo ng ospital.

At ikatlo, si Carla Reyes, isang student intern. Siya ay takot na takot. Ang senior nurse na kasama niya sa duty, si Ginang Elena Garcia, ay biglang nag-resign at nawala. Bago umalis, hinila siya ni Garcia sa isang sulok at binulungan: “Malaki ang kasong ito. Huwag kang maging usisero. Huwag kang masangkot baka hindi ka na maging payapa.”

Nawawalang bangkay. Binagong records. Isang misteryosong cooler na inilipat sa isang pribadong kotse. Mga testigong pinatahimik. Isang nakakatakot na teorya ang nabuo sa isip ni Major Reyes: Hindi ito isang bigong operasyon. Ito ay isang pagpatay para anihin ang mga organo.

Ang susi ay ang nawawalang nars na si Elena Garcia. Itinuring siyang pangunahing prayoridad. Pagkatapos ng dalawang araw, natunton siya ng mga intelligence team na nagtatago sa bahay ng isang kamag-anak sa San Pedro.

Dinala siya sa isang ligtas na lugar, sa ilalim ng witness protection program. Sa simula, mariin siyang tumanggi. Ngunit sa harap ng isang babaeng imbestigador at isang psychologist, unti-unti siyang bumigay. Umiyak siya—luha ng takot, pagpipigil, at pagkakasala. At pagkatapos ay isinalaysay niya ang buong katotohanan.

Isang underground network, aniya, ang matagal nang umiiral sa loob ng St. Jude, pinamumunuan ng lead surgeon na si Dr. David Cruz. Kasama sa network si Dr. Armando Torres at ilang piling nars at technician, kabilang na siya. Ang kanilang layunin: humanap ng mga angkop na pasyente upang anihin ang mga organo para sa isang transnasyonal na network ng iligal na kalakalan.

Ang kanilang modus operandi ay malupit at tuso. Target nila ang mga bata, malulusog na pasyente na may bihirang uri ng dugo o mula sa mahihirap na pamilya—mga taong ang pagkamatay ay hindi gaanong magdudulot ng pansin. Si Marco Dela Cruz, bata, malusog, at may O-negative na dugo, ay isang “perpektong target.”

Ang appendicitis ay isang dahilan lamang. Nang ma-anesthetize si Marco, nagsagawa ang grupo ni Dr. Cruz ng organ harvesting. Kinuha nila ang kanyang dalawang bato at bahagi ng kanyang atay. Upang maging makatuwiran ang sanhi ng pagkamatay, sadyang nagdulot sila ng komplikasyon—anaphylactic shock at cardiac arrest.

Si Dr. Torres ang inatasang maglabas ng mga organo sa cooler. Si Ginang Garcia naman ang inatasang magbago ng records sa sistema at sirain ang lahat ng orihinal na papeles, pati na ang telepono ni Marco. Ang bangkay? Lihim na dinala ng isang pribadong punerarya para sa isang iligal na cremation sa labas ng probinsya.

Upang kumpirmahin ito, muling ipinatawag ng mga pulis ang student intern na si Carla Reyes. Tinanong siya ng mga tiyak na detalye. At doon niya naalala. Malapit nang matapos ang operasyon, narinig niyang pabulong na sinabi ni Dr. Cruz sa isang estranghero: “Mainit pa ang bato at atay, balutin sa dry ice, selyuhan ng maingat, huwag ng mangyari ulit tulad ng dati.”

Ang pangungusap na iyon ay ang huling pako sa kabaong. Kinumpirma nito ang organ harvesting (“bato at atay”), ang pagmamadali (“mainit pa”), at ang pinakanakakakilabot sa lahat: hindi ito ang unang beses (“huwag ng mangyari ulit tulad ng dati”).

Nang gabing iyon, inaprubahan ang mga arrest warrant. Bandang 5:00 ng umaga, apat na sabay-sabay na pag-atake ang isinagawa. Si Dr. David Cruz ay nahuli sa kanyang marangyang mansyon, habang si Dr. Armando Torres ay nahuli sa kanyang condominium.

Sa interrogation room, si Dr. Torres ay mabilis na bumagsak nang ipakita ang mga pahayag ng mga saksi. Ngunit si Dr. David Cruz ay iba. Siya ay matigas, kalmado, at mapanukso.

Hanggang sa inilatag ni Major Reyes ang lahat ng ebidensya: ang binagong records, ang testimonya ni Carla Reyes tungkol sa “mainit pa ang bato,” at ang pirmadong pag-amin nina Nurse Garcia at Dr. Torres.

Tiningnan ni Dr. Cruz ang mga sulat ng pag-amin. Ang kanyang pagpapanggap ay nabasag. Sumandal siya at tumawa—isang malamig at nakakatakot na tawa. “Nanalo kayo,” aniya. “Ngunit hindi ninyo naiintindihan. Hindi ako mamamatay tao. Ako ang nagbibigay buhay. Kinukuha ko ang buhay ng isang ordinaryong tao… upang ibigay ito sa mga mas karapat-dapat. Mga taong may pera, may posisyon… Iyon ay natural selection, at ako ang nagsasagawa ng seleksyon na iyon.”

Ang kanyang pagtatapat, na walang bahid ng pagsisisi, ay nagpatindig ng balahibo sa mga imbestigador. Inamin niyang pinamunuan niya ang network sa loob ng limang taon at nagsagawa ng hindi bababa sa labing-isang katulad na “harvesting.”

Nagbigay pa siya ng isang mahalagang detalye. Ang mga organo ay hindi kaagad inililipat. Dinala ang mga ito sa isang pribadong klinika sa siyudad na tinatawag na Hope International Clinic, para sa pagproseso at pag-iimpake. Ang nakapangalan sa lisensya ng klinika: ang kanyang asawa.

Agad na sinalakay ng task force ang Hope International Clinic. Sa likod ng isang hilera ng mga filing cabinet, natagpuan nila ang isang lihim na bakal na pinto. Sa loob ay isang mini-laboratoryo at cold storage facility. Tatlong high-capacity deep freezer ang tumatakbo. Sa loob: doso-dosenang mga espesyal na medical bag na naglalaman ng mga bato, atay, at korneya ng tao, handa na para sa transplantation.

Nakuha rin nila ang isang computer system na may electronic ledger. Nakadetalye dito ang bawat transaksyon sa nakaraang limang taon. Ang bawat linya ay isang buhay na kinuha. Naroon ang pangalan ni Marco Dela Cruz. Ang mga records ay nagpakita ng mga pagpapadala sa tatlong destinasyon: Hong Kong, Guangzhou, at Shenzhen. Ang utak sa kabilang dulo: isang nagngangalang Chen Lee, na nagpapatakbo ng isang Shell company na tinatawag na Medivital Asia.

Inilipat ang kaso sa pambansang antas. Ang CIDG at Interpol Philippines ay kumilos. Isang Interpol Red Notice ang inilabas para kay Chen Lee. Sa pakikipagtulungan ng pulisya ng China, si Lee ay nahuli sa Shenzhen habang naghahandang tumakas.

Ipinatapon sa Pilipinas, si Lee ay umamin. Para sa kanya, ito ay isang simpleng negosyo na may mataas na kita.

Ilang buwan pagkatapos, isang makasaysayang paglilitis ang ginanap. Sa courtroom, buong tapang na nagbigay ng pahayag ang pamilya ni Marco at ang intern na si Carla Reyes. Ang kanilang mga luha ay nagpatahimik sa buong silid.

Ang hatol ay ibinaba. Dahil sa kanilang papel bilang mga utak at direktang pagpatay, si Dr. David Cruz at Chen Lee ay hinatulan ng pinakamataas na parusa: kamatayan.

Ang asawa ni Dr. Cruz, si Dr. Armando Torres, at si Nurse Elena Garcia ay hinatulan ng habang buhay na pagkakakulong. Ang iba pang mga kasabwat ay nakatanggap ng hanggang dalawampung taon sa bilangguan.

Ang kaso ng St. Jude ay isang nakakapanindig-balahibong aral tungkol sa pagkasira ng moralidad kapag ang etika ng medisina ay ipinagbili para sa pera. Ngunit ito rin ay isang patunay sa kapangyarihan ng hustisya. Mula sa huling mensahe ng isang biktima, sa pagtitiyaga ng isang pamilya, at sa katapangan ng mga ordinaryong saksi na magsalita, isang malaking network ng krimen ang nailantad. Ang pagkamatay ni Marco Dela Cruz ay hindi kailanman malilimutan. Siya ay namatay, ngunit ang kanyang sakripisyo ay nakatulong sa pagligtas ng maraming iba pang buhay na maaaring naging susunod na biktima. Ang kanilang kwento ay isang paalala: ang katahimikan sa harap ng kasamaan ay pagiging kasabwat.