Sa gitna ng tumitinding panawagan para sa transparency at pananagutan sa pamahalaan, inanunsyo ng Malacañang na handang sumailalim ang First Family sa isang komprehensibong lifestyle check. Ang deklarasyong ito ay agad na nagdulot ng magkakahalong reaksyon mula sa publiko, mga eksperto, at iba’t ibang sektor ng lipunan, na nakikita itong isang makabuluhang hakbang upang palakasin ang tiwala ng mamamayan sa gobyerno. Ayon sa Malacañang, bukas ang First Family sa anumang imbestigasyon tungkol sa kanilang ari-arian, pamumuhay, at pinansiyal na aktibidad, basta’t ito ay isasagawa nang naaayon sa batas at may patas na proseso. Iginiit ng tagapagsalita ng Palasyo na wala umanong itinatago ang pamilya ng Pangulo at handa silang isumite ang kinakailangang dokumentasyon kung ito ang makakapaglinaw sa mga isyung ipinupukol sa kanila. Muling binigyang-diin ng Malacañang na matagal nang tinitiyak ng First Family na naaayon sa batas ang kanilang isinusumiteng Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth o SALN.
Sa pag-anunsyo ng kanilang kahandaan, inaasahang mababawasan ang mga pagdududa at espekulasyon na matagal nang umiikot sa social media at iba pang diskurso politikal. Sa paningin ng ilan, ito ay patunay na handang humarap ang administrasyon sa anumang pagsusuri at hindi takot sa mga katanungan tungkol sa kanilang pamumuhay. Ngunit para sa iba, sapat lamang ang anunsyo kung ito ay susundan ng kongkretong aksyon at malinaw na mekanismo sa pagsasagawa ng lifestyle check. Ang ilan sa mga watchdog groups at civil society organizations ay nagpahayag na ang hakbang ay positibo, ngunit kailangan itong pangasiwaan ng independent agencies upang matiyak na malaya ito sa anumang conflict of interest.
Ang lifestyle check ay hindi basta simpleng pagtingin sa SALN o deklarasyon ng yaman. Ito ay masinsinang pagsusuri na maaaring sumaklaw sa pag-a-audit ng bank accounts, investments, negosyo, real estate properties, at maging mga personal na ari-arian tulad ng mga sasakyan at luxury items. Sinusuri rin dito kung tugma ang pamumuhay ng isang opisyal sa kanyang legal na kinikita, pati na ang mga gastusing hindi agad nakikita sa papel. Kapag naisagawa nang tapat at walang kinikilingan, ang lifestyle check ay nagiging isang mahalagang instrumento upang maiwasan ang korapsyon at mapatibay ang kredibilidad ng isang lider.
Sa politikal na konteksto, malaki ang posibleng implikasyon ng hakbang na ito. Maaaring makatulong ito upang maibsan ang tensyon na dulot ng mga paratang at haka-haka na nagiging sanhi ng pagkawatak-watak ng opinyon publiko. Maaari rin itong magsilbing halimbawa para sa iba pang opisyal ng gobyerno, na hikayating sumailalim din sa ganitong uri ng pagsusuri upang mapanatili ang integridad sa kanilang tungkulin. Sa gitna ng mga kontrobersiyang bumabalot sa iba’t ibang ahensya ng pamahalaan, ang hakbang ng First Family ay nakikita ng mga analista bilang pagtatangkang muling patatagin ang moral authority ng kasalukuyang administrasyon.
Sa ekonomiya naman, may potensyal itong magdala ng positibong epekto. Ang transparency sa pamahalaan ay malimit na ibinibilang ng mga foreign investors at credit rating agencies bilang mahalagang salik sa pagbuo ng kumpiyansa sa isang bansa. Kapag nakitang bukas ang liderato sa masusing pagsusuri, maaaring mabawasan ang pangamba ng mga mamumuhunan na ang bansa ay may mataas na antas ng korapsyon. Sa turnong ito, maaaring lumakas ang foreign direct investments, maging mas matatag ang ekonomiya, at tumaas ang kredibilidad ng bansa sa pandaigdigang merkado.
Gayunpaman, may ilan pa ring kritiko na nagdududa sa kung gaano kalalim at kalawak ang magiging lifestyle check. Ayon sa kanila, hindi sapat ang simpleng pahayag; kinakailangan ng malinaw na proseso, malinaw na tagapangasiwa, at malinaw na resulta. Ang ilan ay nanawagan na kung tunay na nais ng Malacañang na patunayan ang kanilang pagiging bukas, dapat ay ilahad sa publiko ang magiging resulta ng imbestigasyon, kung papayagan ng batas. Sa kabilang banda, iginiit ng mga tagasuporta ng administrasyon na hindi dapat maging politikal ang proseso at dapat itong ituon sa malinaw na paglalatag ng ebidensya at datos.
Habang nag-aabang ang publiko, marami pa ring tanong ang hindi natutugunan: Sino ang mangunguna sa lifestyle check? Gaano katagal ito tatakbo? Ito ba ay sasaklaw lamang sa Pangulo o pati sa extended family? May bahagi ba ng proseso na ilalabas sa publiko? At anong magiging epekto nito sa pulitika at pagpapatakbo ng pamahalaan sa mga susunod na buwan? Sa ngayon, ang tanging malinaw ay ang pahayag ng Malacañang na handa silang sumailalim sa pagsisiyasat, at ang hakbang na ito ay nagbukas ng panibagong yugto sa usaping pampulitika ng bansa.
Kung maisasagawa nang tapat at walang bahid ng pag-iwas, ang lifestyle check na ito ay maaaring maglagay ng mas matatag na pundasyon para sa transparency sa pamahalaan. Maaari rin itong magsilbing simbolo ng bagong pamantayan sa mga susunod na administrasyon—na ang pagiging bukas sa pagsusuri ay hindi lamang obligasyon, kundi isang responsibilidad sa bayan. Sa pagharap ng First Family sa ganitong uri ng pagsusuri, may pagkakataon ang pamahalaan na patunayan sa sambayanan na ang integridad at pagiging tapat ay nananatiling sentro ng kanilang panunungkulan. Sa dulo, ang tunay na sukatan ay kung ang hakbang na ito ay magreresulta sa mas mataas na tiwala ng taumbayan at mas mabuting pamamahala para sa bansa.
