MAYNILA, Pilipinas — Sa mga pasilyo ng Philippine General Hospital (PGH), ang pambansang pagamutan ng bansa, maririnig hindi lamang ang daing ng mga may sakit kundi ang hikbi ng kawalan ng pag-asa. Ito ang “huling sandalan” ng mga mahihirap nating kababayan—ang mga taong walang pambayad sa pribadong ospital, ang mga nasa laylayan na umaasa na sa gobyerno na lamang sila makakakita ng awa. Ngunit sa ilalim ng administrasyong Marcos Jr., tila ang pinto ng pag-asa ay tuluyan nang isinara.
Isang nakakaginig na rebelasyon ang yumanig sa social media at sa medical community matapos magsalita ang mga doktor, sa pangunguna ni Dr. George Ignacio, ang dating Chairman ng Cancer Institute ng PGH sa loob ng labinlimang taon. Ang kanyang pahayag ay hindi lamang simpleng reklamo; ito ay isang “death sentence” para sa maraming pasyente. Wala na silang gamot. Wala na silang budget. At ang gobyerno, tila nagbibingi-bingihan habang abala sa ibang “proyekto” na kinasasangkutan ng bilyun-bilyong piso.
Ang Sigaw ng PGH: “Wala Kaming Magagawa”
Sa isang emosyonal na pahayag, ibinahagi ni Dr. Ignacio ang sakit na kanyang nararamdaman tuwing may kakatok sa kanyang opisina—mga pasyenteng may cancer, mga nanay na bitbit ang kanilang mga anak na may malulubhang karamdaman, mga tatay na naubos na ang lakas sa pagtatrabaho at ngayon ay lumalaban para sa kanilang buhay.
“Naku, sa loob ng 15 taon akong nanungkulan bilang chairman ng PGH Cancer Institute. Maraming pasyente po ang kumatok sa pinto ng aking opisina noon… sa puso eh. Naghahanap po ng mga gamot. Hinihintay nila ang kanilang chemotherapy na wala pa sa amin,” kwento ng doktor.
Ang pinakamasakit na parte? Ang sagot na kailangan niyang ibigay: “Ang naisagot ko po sa kanila ay pasensya na po. Wala pa po tayong gamot. Wala po tayong budget para sa inyong mga gamot. Naghihintay po tayo. Wala po kaming magagawa. Mahirap po tayo na bansa.”
Ito ang realidad sa “Bagong Pilipinas.” Ang mga doktor, na sinumpaang magliligtas ng buhay, ay nawawalan ng sandata para lumaban kay kamatayan. Hindi dahil sa walang lunas ang sakit, kundi dahil walang pambili ang gobyerno—o mas tamang sabihin, ayaw pondohan ng gobyerno.
Noon vs. Ngayon: Ang 100 Milyong Nawala
Lalong umigting ang galit ng publiko nang ikumpara ang sitwasyon ngayon sa nagdaang administrasyon. Ayon sa mga ulat at sa mismong mga nakasaksi sa PGH, noong panahon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte (PRRD), hindi ganito ang sitwasyon.
Mayroong nakalaan na 100 Milyong Piso buwan-buwan bilang allowance o pondo para sa PGH, partikular na pambili ng gamot para sa mga mahihirap. Ang pondong ito ay direktang napupunta sa serbisyo. Walang pasikut-sikot. Kapag may lumapit, may gamot. Kapag may nangailangan, may chemotherapy.
“Dati during PRRD may 100 million monthly allowance ang PGH. Ngayon kay BBM wala na,” ang mariing sabi sa ulat.
Ano ba naman ang 100 milyon para sa isang gobyerno? Sa totoo lang, “barya” lang ito kung tutuusin kumpara sa trilyon-trilyong budget ng bansa. Ayon sa mga kritiko, alam ni Tatay Digong na maliit na bagay lang ito para sa stado pero napakalaking bagay para sa buhay ng isang ordinaryong Pilipino. Ang 100 milyon ay libu-libong buhay na nadudugtungan.
Pero bakit tinanggal? Bakit nawala?
Ang tanong na ito ay bumabalik sa mukha ng kasalukuyang administrasyon. Kung ang dating pangulo na tinawag nilang “Human Rights Violator” at “Berdugo” ay siya palang nagliligtas ng buhay ng mga mahihirap sa PGH, ano ang tawag sa administrasyong hinahayaang mamatay ang mga pasyente sa kawalan ng gamot? Nasaan ang “unity”? Nasaan ang malasakit?
Ang “Diamond Hotel” Scandal: Bilyones sa Maleta?
Habang naghihingalo ang mga pasyente sa Taft Avenue kung saan naroon ang PGH, sa hindi kalayuan, may ibang klaseng “operasyon” daw ang nagaganap. Ayon sa mga vloggers at political commentators na sumusubaybay sa isyu, ang pera na dapat ay para sa gamot at serbisyo publiko ay hinihinalang napupunta sa korapsyon.
Binanggit sa ulat ang umano’y “Flood Control Scandal” at ang pangalang “Saldiko” (Zaldy Co). Sinasabing ang 100 milyon na ipinagkakait sa PGH ay katumbas lamang ng “dalawang maleta” ng pera na dine-deliver umano sa mga transaksyon sa Diamond Hotel.
“Pantakin niyo mga kababayan, dalawang bilyon nakaparada sa garahe ng Diamond Hotel diyan sa Metro Manila. Nakaparada ho dalawang bilyon. Habang yung mga kababayan nating nagkukumahog diyan sa PGH, nangangailangan ng gamot,” ang galit na pahayag ng commentaryo.
Isipin niyo ang contrast: Sa PGH, ang mga pasyente ay nagmamakaawa para sa paracetamol, antibiotics, at chemotherapy drugs. Sa kabilang banda, ang mga “Secretary” at “Undersecretary” ng administrasyon ay hinihinalang naghihintay ng “pick-up” ng bilyun-bilyong kickback mula sa mga proyektong hindi naman napapakinabangan ng taong bayan.
Ito ang tinatawag na “Moral Decay” ng lipunan. Ang pondo ng PhilHealth ay pinakialaman. Ang pondo ng flood control ay naging ghost projects. At ngayon, pati ang pondo para sa gamot ng mga naghihingalo, tila kinalimutan na rin.
St. Luke’s para sa Mayayaman, PGH para sa Patay?
Mas lalo pang nakakapang-init ng ulo ang isa pang alegasyon na lumabas sa transcript. Habang ang mga ordinaryong Pilipino ay namamatay sa PGH dahil walang gamot, ang mga opisyal at mga “malalakas” sa gobyerno ay nagpapakasasa sa mga world-class na ospital tulad ng St. Luke’s Medical Center.
May mga bulung-bulungan na kapag “sobrang taas ng tama” sa droga ng ilang indibidwal sa kapangyarihan, isinusugod sila sa St. Luke’s gamit ang helicopter para “pababain ang tama.”
“Anak ng tokwa pag makita mo helicopter paparada diyan sa St. Lukes magpapababa ng tama ng droga umano… alam niyo ho ba magkano doun? Baka check up pa lang doun eh [mahal na],” ang sabi sa ulat.
Sino ang gumagastos nito? Pera ba nila ito o pera ng taong bayan? Habang ang isang cancer patient sa PGH ay hindi ma-admit dahil walang pambayad, ang mga “addict” umano sa gobyerno ay may VIP treatment. Ito ang hustisya sa ilalim ng Marcos Jr. administration—hustisya para sa mayaman, pasakit para sa mahirap.
Ang Sakit ng Realidad: Rock Bottom
Ang mga taong pumupunta sa PGH ay wala nang ibang matakbuhan. Sila yung mga “sinagad” na ng kahirapan. Kung may mahihiraman pa sila, hindi sila pipila ng madaling araw diyan. Kung may kamag-anak pa silang tutulong, hindi sila magtitiis sa init at siksikan diyan. Nasa “rock bottom” na sila.
Kaya naman kapag sinabi ng doktor na “Wala kaming gamot,” para mo na ring sinabing “Umuwi na kayo at maghintay mamatay.”
Nakakadurog ng puso isipin na sa isang bansa na may trilyong budget, ang buhay ng mahirap ay nakadepende sa 100 milyon na tinanggal pa. Ang mga nasawi dahil sa kapabayaan na ito ay hindi lamang numero. Sila ay mga nanay, tatay, kapatid, at anak.
Sinasabing mas marami pa ang namamatay ngayon sa gutom, sakit, at kahirapan sa ilalim ni Marcos Jr. kaysa sa mga namatay sa gyera kontra droga o sa mga bagyo. Ito ay isang “silent genocide” kung saan ang pumapatay ay hindi bala, kundi ang kawalan ng malasakit at ang talamak na korapsyon.
Panawagan ng Pananagutan
Ang sigaw ng bayan ngayon ay hindi na lamang tulong, kundi PANANAGUTAN.
“Marcos Jr., mananagot ka!” Ito ang umaalingawngaw na sigaw sa social media. Hindi pwedeng magbulag-bulagan ang Pangulo sa nangyayari sa kanyang bakuran. Kung totoo ang sinasabi niya na “Babangon Muli” ang Pilipinas, bakit tila nalilibing sa utang at sakit ang mga mamamayan?
Ang mga doktor na tulad ni Dr. Ignacio ay hindi pulitiko. Wala silang agenda kundi ang gamutin ang kanilang pasyente. Kapag sila na ang nagsalita, ibig sabihin ay sagad na sagad na ang problema. Ang kanilang pag-alma ay senyales na ang sistema ay bumigay na.
Ang mga isyu ng “recantation” ng mga testigo, ang pagtatago ni Zaldy Co, ang mga yaya na tumatakas sa airport, at ang mga bilyones sa Diamond Hotel ay konektado lahat sa iisang ugat: Ang pagwawaldas ng kaban ng bayan na dapat sana ay bumubuhay sa mga Pilipino.
Sa huli, ang tanong ng bawat Pilipino: Hahayaan ba nating magpatuloy ito? Hahayaan ba nating mamatay ang ating mga kababayan habang ang mga nasa pwesto ay nagpapayaman? Ang PGH ay simbolo ng kalusugan ng bansa. Kung ang PGH ay may sakit at walang gamot, ibig sabihin, ang buong Pilipinas ay naghihingalo na sa ilalim ng pamumuno ni Marcos Jr.
Kailangan ng aksyon. Ibalik ang pondo. Panagutin ang mga magnanakaw. At higit sa lahat, huwag kalimutan ang mukha ng mga pulitikong nagkait ng gamot sa oras na kailangan na muling bumoto ng bayan.
