BUKING ANG “CABRAL FILES”: UMANO’Y LISTAHAN NG INSERTIONS SA DPWH, UMUUGONG NA PARANG LINDOL SA KONGRESO!

 

May mga balitang dumarating na hindi na kailangan ng sirena para maramdaman. Isang araw, tahimik ang feed mo. Kinabukasan, biglang may salitang bumubulong sa lahat ng sulok ng politika: “Cabral files.”

At kung totoo ang bigat ng sinasabing laman nito, hindi lang ito ordinaryong tsismis. Ito raw ang klase ng dokumentong kayang magpagising ng buong Senado, magpatalon ng mga “big fish,” at magpabago ng takbo ng 2028 chessboard… sa isang iglap.

“Hindi lang kongresista…” May mga pangalan daw mula Executive, at pati private individuals?

Sa ulat ng GMA Integrated News, sinabi ni Batangas 1st District Rep. Leandro Leviste na ang mga files na ibinigay umano sa kanya ni dating DPWH undersecretary Maria Catalina Cabral ay nag-uugnay raw sa mga mambabatas, mga opisyal ng ehekutibo, at maging private individuals sa tinatawag na budget insertions sa DPWH.

Ayon pa sa kanya, ang mga files na ito ay naglalaman umano ng “DPWH insertions of the whole country,” at maraming humihiling na ilabas na raw ito sa publiko. Pero heto ang twist: sinabi rin niya na hihintayin daw niya ang posisyon ng DPWH bago tuluyang i-release, dahil malawak ang posibleng epekto ng paglalabas nito.

Kung iisipin, bakit kailangan pang “ingat-ingat” kung wala namang dapat ikatakot?

Pumasok na ang Ombudsman: “I-turn over ang devices na issued kay Cabral”

 

Habang umiinit ang tanong ng publiko, mas lalong tumitindi ang kilos sa likod ng kurtina.

May hiwalay na ulat ang GMA News Online na nagsasabing inatasan ng Ombudsman ang DPWH na i-turn over ang mga computers at devices na issued kay Cabral.

At dito nagiging pelikula ang eksena. Kapag ang usapin ay “turn over ng devices,” ang ibig sabihin: may hinahanap na digital trail. May audit. May history. May listahan. May patterns. May mga “code name” o pirma na pwedeng magturo kung sino ang tunay na may hawak ng timon.

At sa Pilipinas, kapag nag-uusap na ang Ombudsman at hard drives… bihira itong nauuwi sa “wala lang ’yan.”

“Ipinakita ko na sa ICI at Ombudsman” Leviste: may dates, may proseso

Sa parehong ulat, sinabi ni Leviste na ipinakita na raw niya ang files sa Independent Commission for Infrastructure (ICI) noong Nobyembre 18 at 19, at sa Ombudsman noong Nobyembre 26.

Ibig sabihin, hindi ito basta “hawak ko ang resibo, tiwala ka lang.” May sinasabing timeline. May sinasabing pag-turnover sa mga institusyon. At kapag may timeline, mas nagiging delikado sa sinumang umaasang malulusaw ito sa ingay ng internet.

Ang “P3.2B” at ang mga paratang: paano ito umuugnay sa viral na narrative?

 

Sa mga kumakalat na reaction videos at commentary online (gaya ng transcript na ibinigay mo), may matitinding paratang: mula sa umano’y bilyon-bilyong pork barrel, hanggang sa “insertions,” “rigged bids,” at “leadership fund” na parang mahiwagang bulsa na hindi mo makita kung sino ang tunay na may hawak.

Pero mahalagang linawin: ang mga numerong binabanggit sa mga vlog ay madalas bahagi ng opinyon, haka-haka, o interpretasyon, kaya ang pinaka-solidong basehan pa rin ay kung ano ang lumalabas sa mga ulat at opisyal na proseso.

Ang nakakakilabot dito: kung ang “Cabral files” ay naglalaman nga ng proponents at project lists, puwedeng ma-verify kung alin ang totoo, alin ang pinalobo, at alin ang sadyang tinago.

Bakit “flood control” ang laging lumulutang sa usapan?

Kapag may salitang “flood control” sa Pilipinas, parang may multo agad na sumusulpot: overpricing, ghost projects, paulit-ulit na repair, at mga lugar na binabaha pa rin kahit ilang beses nang “naayos.”

Sa ulat ng GMA, binanggit na si Cabral ay naiuugnay sa anomalous flood control projects na umaabot sa bilyon-bilyong piso.

At dito sumisikip ang dibdib ng publiko: kasi ang baha, hindi lang tubig. Baha rin ng buwis na umaagos palabas, tapos ang mamamayan, lubog pa rin.

Ang katahimikan ng ilan… at ang ingay ng taumbayan

 

Sa ganitong klaseng iskandalo, may dalawang tunog na sabay mong maririnig:

Ingay ng social media
“ILABAS NA ’YAN!”
“Pangalanan na!”
“Sino ang nasa listahan?”
Tahimik ng mga sanay sa sistema
Yung katahimikang hindi “peaceful,” kundi “strategic.”

At minsan, mas nakakatakot ang pangalawa.

Dahil sa pulitika, ang tahimik… madalas may ginagawa.

Kung ilalabas ang listahan, ano ang posibleng mangyari?

 

Kung ang mga files ay mailabas nang buo at maayos (hindi putol-putol, hindi “edited for clout”), ito ang mga posibleng chain reaction:

Magkakaroon ng public map kung sino ang proponents at saan napunta ang proyekto.
Media at watchdog groups puwedeng mag-cross-check: may proyekto ba talaga? may bidding ba? may completion ba?
Mas lalakas ang pressure para sa Senate o House inquiry na hindi pwedeng “pa-cute” lang.
Bubukas ang posibilidad ng kasong administratibo o kriminal kung may makitang conflict of interest o anomalya.

Pero kung hindi ilalabas, kabaligtaran din ang mangyayari:

Lalakas ang suspetsa na may pinoprotektahan.
Mas lalaki ang space ng disinformation, dahil kapag walang official transparency, ang vacuum ay pinupuno ng kahit anong kwento.

At heto ang pinakamasakit na tanong

Kung ang mga proyektong ito ay para sa bayan…
bakit parang kailangan pang ilihim?

Kung malinis ang proseso…
bakit parang may takot sa liwanag?

Kung ang pondo ay buwis ng tao…
bakit parang “pribadong listahan” ang trato?

Sa puntong ito, ang “Cabral files” ay hindi lang dokumento. Naging simbolo na ito ng mas malaking problema: kung paano nagiging laro ng pirma at code ang perang dapat sana’y pang-alsada, pang-tulay, pang-proteksyon sa baha, pang-buhay.

Ang susunod na kabanata: “Ilalabas ba o ililibing?”

 

Ayon kay Leviste, handa siyang i-release ang files kung sasabihin ng DPWH Secretary Vince Dizon na gawin ito, pero nag-iingat siya para hindi ma-kompromiso ang trabaho niya sa Kongreso.

Kaya ngayon, iisa ang nakaabang na tanong ng marami:

Sino ang unang bibitaw?
Ang DPWH ba? Ang Kongreso? Ang Ombudsman? O mismong public pressure ang tutuhog sa katahimikan?

Sa Pilipinas, may mga iskandalong parang kandila: mabilis sumiklab, mabilis mamatay.
Pero may mga iskandalong parang baga: kapag sumiklab, hindi basta napapatay.

At kung totoo ang bigat ng “Cabral files,” mukhang hindi ito kandila.

Mukha itong baga. 🔥