Ang Nakakagulat na Lihim sa Likod ng Baha: Paano Naglaho ang Bilyun-Bilyong Pondo sa Korupsyon, Habang ang “Nepo Babies” ay Nagpapakasasa sa Kayamanan?
Sa bawat patak ng ulan na bumabagsak sa Pilipinas, hindi lang tubig ang dumadaloy sa ating mga kalye kundi pati na rin ang matinding pagkadismaya at galit ng mga mamamayan. Sa mahabang panahon, ang baha ay itinuturing na isang natural na kalamidad, isang hindi maiiwasang bahagi ng ating pagiging isang bansang tropikal. Ngunit sa likod ng malalaking baha na nagpapahirap sa milyun-milyong Pilipino, mayroong isang madilim na katotohanan na unti-unting lumalabas—isang kuwento ng korupsyon at katiwalian na nagpapakita na ang tunay na kalaban ay hindi ang ulan, kundi ang mga taong naninilaw sa pondo ng bayan.
Ang isyung ito ay hindi bago, ngunit sa mga nagdaang taon, lalong lumala ang sitwasyon. Ayon sa isang masusing pagsisiyasat, ang bilyun-bilyong pondo na inilaan para sa mga flood control project ay naglaho na parang bula. Ang pondo na dapat sana’y ginamit upang protektahan ang mga komunidad mula sa baha ay naging daan para sa pagpapayaman ng ilang indibidwal na sangkot sa korupsyon. Ang isyung ito ay umabot na sa pinakamataas na antas ng pamahalaan, kung saan mismo ang Pangulo ay nag-utos ng isang malawakang imbestigasyon. Ayon sa Pangulo, ang Department of Public Works and Highways (DPWH) ay kinakailangang magsumite ng isang listahan ng lahat ng flood control projects sa loob ng nakaraang tatlong taon, isang hakbang na nagpapakita ng kanyang seryosong intensyon na sugpuin ang katiwalian.
Ang isang partikular na kaso na pumukaw sa galit ng publiko ay ang pagtuklas sa isang “ghost project” sa Baliwan. Ang proyektong ito ay dapat sana’y isang river wall na magpoprotekta sa mga kalapit na komunidad mula sa pag-apaw ng ilog. Ngunit nang personal na inspeksyunin ng Pangulo ang lugar, ang natagpuan niya ay hindi isang river wall, kundi isang malaking bloke lamang ng semento. Ito ay isang malinaw na patunay ng walang habas na korupsyon na nangyayari sa likod ng mga proyekto. Habang ang pondo ay naglaho sa bulsa ng mga tiwali, ang mga mamamayan ay patuloy na nagdurusa sa baha, na nagiging sanhi ng pagkawala ng mga ari-arian, at mas masakit pa, ng buhay.
Ang sitwasyon ay lalong nakakapanlumo kung ikukumpara sa mga matagumpay na proyekto sa ibang lugar, tulad ng sa Marikina. Sa Marikina, kung saan ang mga flood control projects ay nagtapos noong 2025, ang mga residente ay masaya dahil ang kanilang mga tahanan ay hindi na binabaha. Ang tagumpay ng proyekto sa Marikina ay nagpapatunay na ang mga proyekto ay hindi isang imposibleng gawain kung ang pondo ay ginagamit nang tama at ang mga taong namamahala ay may paninindigan at serbisyo publiko. Sa kasamaang palad, ang kaso ng Marikina ay isang eksepsyon sa pangkalahatang sitwasyon.
Ang korupsyon sa flood control projects ay hindi lamang simpleng pagnanakaw. Ito ay isang kumplikadong network na kinasasangkutan ng mga opisyal ng gobyerno, mga kontratista, at maging ang ilang mga celebrity. Ang sistema ay nagsisimula sa bidding process, kung saan ang mga kontratista ay nagbibigay ng suhol sa mga kongresista, district engineers, at iba pang opisyal upang masiguro na sila ang makakakuha ng proyekto. Sa sandaling makuha ang proyekto, ang kalidad ng materyales at paggawa ay binabawasan upang makakuha ng mas malaking tubo, na nagreresulta sa mga substandard na istruktura na hindi kayang protektahan ang mga komunidad mula sa baha.
Ang pagsisiyasat ay nagbukas ng isang kahon ng mga lihim na may kinalaman sa ilang sikat na personalidad. Ayon sa mga ulat, ang aktor at dating kongresista na si Richard Gomez at ang kanyang asawa ay diumano’y may koneksyon sa isang kontratista na madalas makakuha ng mga proyekto mula sa DPWH. Ang mga akusasyong ito ay nagdulot ng matinding gulo at galit sa social media, kung saan ang publiko ay humihingi ng hustisya at pananagutan. Ang mga personalidad na dating hinahangaan ay ngayon ay tinitingnan na may pagdududa, at ang kanilang mga posisyon sa lipunan ay ngayon ay ginagamit para sa kanilang sariling interes.
Ngunit ang pinakamalaking isyu na pumukaw sa galit ng publiko ay ang pagkabunyag sa tinatawag na “nepo babies.” Sila ang mga anak ng mga kontratista na nagtatamasa ng marangyang pamumuhay at patuloy na nagpapakita ng kanilang kayamanan sa social media. Sa isang video na kumalat, isang anak ng kontratista ay ipinagmamalaki pa ang kanilang “food elevator” sa kanilang mansyon. Habang ang milyun-milyong Pilipino ay nagkakandahirap sa baha, ang mga batang ito ay nagpapakasasa sa pera na dapat sana’y ginamit para sa kanilang proteksyon. Ang kanilang kawalang-galang ay nagiging gasolina sa galit ng publiko, na nagpapalabas ng kanilang tunay na pag-uugali—na sila ay nabubuhay sa pondo ng bayan.
Ang social media ay naging isang mahalagang tool sa paglalantad ng mga katiwalian. Ang mga ordinaryong Pilipino ay aktibong nagpo-post ng mga larawan at video ng mga lavish na pamumuhay ng mga kontratista at ng kanilang mga pamilya. Ang paggamit ng social media ay nagbigay ng boses sa mga taong matagal nang nagdurusa sa korupsyon. Ang galit ng publiko ay umabot na sa Senado, kung saan isang pagdinig ang isinasagawa upang panagutin ang mga sangkot. Ang mga tao ay umaasa na sa pagkakataong ito, ang hustisya ay makakamit at ang mga tiwali ay makukulong.
Ang kuwentong ito ay isang paalala sa atin na ang bawat patak ng buwis na ating ibinabayad ay mayroong malaking responsibilidad. Ang bawat sentimo ay dapat na gamitin para sa kapakanan ng bayan, at hindi para sa kapakanan ng iilan. Ang laban sa korupsyon ay hindi isang madaling laban. Ito ay isang laban na nangangailangan ng paninindigan, lakas ng loob, at pagkakaisa. Ang kuwento ng baha at korupsyon sa Pilipinas ay nagtuturo sa atin na maging mapanuri sa mga lider na ating ibinoboto, at maging mapagbantay sa bawat proyekto na ginagawa sa ating mga komunidad. Sa huli, ang pag-asa ay nananatili na ang katotohanan ay magiging daan para sa pagbabago, at ang bawat Pilipino ay magiging bahagi ng laban para sa isang mas maayos at mas matuwid na bansa.
