Pero pinangangambahang mas malala ang The Big One dahil ito ay isang fault na dumadaan mismo sa Kamaynilaan at hindi mula sa ibang lugar. Mayroon din kaming ginagawa na mga simulation para mabilis nating malaman kung saang lugar dapat mag-focus, lalo na kung saan nakaranas ng malakas na intensity. Kamakailan lang, muling naranasan ng ilang bahagi ng bansa ang malalakas na lindol.

Maraming tao ang nagtakbuhan palabas ng mga gusali, at ang iba naman ay agad nagdasal na sana huminto na ang pagyanig. Sa loob lamang ng ilang segundo, bumagsak ang mga gamit, nagkapinsala ang mga bahay, at nagkagulo ang mga tao sa kalsada. Habang nangyayari ito, marami ang napaisip: bakit parang palaging may lindol sa Pilipinas? At totoo nga ba na napapalapit na ang tinatawag na The Big One?

Bago ang lahat, baka puwede nyo munang i-like ang video na ito dahil malaking bagay ito sa aming mga content creators. Maraming salamat po.

Bakit Madalas Tayong Makaranas ng Lindol?

Ang dahilan ay dahil sa lokasyon ng ating bansa. Ang Pilipinas ay nasa gitna ng tinatawag na Pacific Ring of Fire, isang malaking bahagi ng mundo kung saan madalas mangyari ang mga lindol at pagsabog ng bulkan. Dito nagaganap ang halos 90% ng mga lindol sa buong mundo.

Ngunit hindi lang iyon. Ang Pilipinas ay nakapatong rin sa pagitan ng apat na nagbabanggaang tectonic plates: Eurasian Plate, Philippine Sea Plate, Pacific Plate, at Sunda Plate. Habang gumagalaw at nagtutulakan ang mga plato na ito, nabubuo ang matinding pwersa na nagiging sanhi ng mga lindol.

Sa paligid ng kapuluan, may mga tinatawag na trench o malalim na bitak sa ilalim ng dagat. Para itong malalalim na sugat ng mundo na palaging gumagalaw. Isa sa pinakadelikado ay ang Manila Trench sa kanlurang bahagi ng Luzon. Kapag ito ay gumalaw, puwede itong magdulot ng lindol na may magnitude 8 at tsunami na puwedeng tumama sa loob ng 10 hanggang 20 minuto.

Sa silangang bahagi naman, may East Luzon Trench na nakaharap sa Pacific Ocean. Kapag ito ang gumalaw, posibleng tamaan ng malakas na alon at lindol ang mga lugar sa silangang Luzon at Samar. Mayroon ding Cotabato Trench sa Mindanao. Noong 176, dito nagmula ang isang lindol na nagdulot ng tsunami na pumatay ng halos 8,000 katao.

Ibig sabihin, kahit nasa Luzon, Visayas, o Mindanao ka, may posibilidad pa rin na maranasan natin ang malakas na lindol dahil sa mga trench na ito.

Fault Lines sa Lupa

Bukod sa mga trench sa dagat, may mga bitak din sa mismong lupa na tinatawag na fault line. Pinakatanyag dito ang Valley Fault System na dumadaan sa ilang lugar sa Luzon tulad ng Quezon City, Marikina, Taguig, at Laguna.

Sinasabi ng mga eksperto na kapag gumalaw ang fault na ito, puwede itong magdulot ng malakas na lindol—ang tinatawag na The Big One. Kapag nangyari ito, maaaring gumuho ang libo-libong gusali, maputol ang kuryente at tubig, at maging mahirap ang komunikasyon sa loob ng ilang araw o linggo.

Ngunit hindi pa dito nagtatapos ang panganib. May mas malalim na panganib sa ilalim ng dagat na puwede ring magdulot ng sobrang lakas ng lindol at minsan ay kasabay ang mapaminsalang tsunami. Isa sa dapat bantayan ay ang Sulu Trench sa kanlurang bahagi ng Mindanao, malapit sa Zamboanga at Sulu.

Kapag gumalaw ito, puwede ring maramdaman ang pagyanig hindi lang sa Mindanao kundi pati sa mga kalapit na isla. Bukod dito, may Philippine Sea Plate, isang malaking hangganan sa ilalim ng dagat kung saan nagtatagpo ang maraming trenches. Kapag sabay-sabay o magkakasunod na gumalaw ang mga ito, puwede itong magdulot ng lindol na magnitude 7, 8, o minsan umaabot ng magnitude 9.

Hindi lang iisang lugar ang apektado dahil ang Pilipinas ay binubuo ng libo-libong isla. Sa ganitong sitwasyon, halos walang lugar na ganap na ligtas. Kahit nasa hilaga, gitna, o timog ng bansa, may banta ng lindol dahil lahat ng rehiyon ay malapit sa isang trench o fault system.

Philippine Fault System

May fault system din na dumadaan mula Luzon hanggang Mindanao. Isa itong napakahabang bitak sa lupa na tumatawid sa maraming lungsod at bayan. Hindi tulad ng mga lindol na galing sa dagat, ang fault system na ito ay nagdudulot ng direktang paggalaw sa ilalim ng mga tirahan, paaralan, at gusali. Kapag gumalaw ito, direktang yayanig nito ang mga siyudad at kabahayan sa ibabaw.

Ang Marikina Valley Fault sa Metro Manila ay isa sa pinakadelikado. Kapag gumalaw ito ng magnitude 7 o mas mataas pa, puwede nitong sirain ang libo-libong gusali, tulay, at kalsada. Sa lugar kung saan halos 13 milyong tao ang naninirahan, puwede umabot sa libo-libong masawi at magdulot ng napakahirap na emergency response.

Sa Mindanao naman, may Mindanao Fault System—isang linya ng mga bitak na dahilan kung bakit madalas maranasan ang lindol doon. Dahil sa dami ng fault na nagdudugtong sa isa’t isa, madalas gumalaw ang lupa sa rehiyon. Kahit hindi kasing lakas ng sa Luzon, may panganib pa rin.

Bakit Patuloy ang Lindol sa Pilipinas?

Patuloy ang paggalaw ng mga tectonic plates, kahit ilang sentimetro lang bawat taon. Habang lumilipas ang panahon, naiipon ang pressure sa ilalim ng lupa. Kapag hindi na kayang pigilan ng mga bato ang puwersa, bigla na lang itong pumuputok at naglalabas ng lindol. Pagkatapos nito, uulit ang proseso hanggang sa muling maglabas ng panibagong lindol makalipas ang ilang dekada o siglo.

Ganito ang natural na galaw ng ating planeta. Dahil nasa gitna tayo ng mga banggaan ng plate, hindi mawawala ang panganib ng lindol sa Pilipinas. Hindi natin alam kung kailan, pero tiyak na mangyayari ito muli.

Ano ang Maaaring Gawin?

Ang PHIVOLCS ang ahensyang nagbabantay sa lahat ng ito. Sila ang nagmomonitor ng mga fault lines at lindol, at nagbibigay ng babala kapag may panganib. Ngunit kahit gaano kahusay ang teknolohiya, wala pa ring paraan para eksaktong matukoy ang oras at araw ng lindol. Ang tanging masasabi lang nila: siguradong mangyayari ito, hindi lang alam kung kailan.

Mga Hakbang Para Mabawasan ang Pinsala

Kilalanin ang iyong lugar – Alamin kung nasa tabi ka ng fault line o trench at kung saan ang pinakamalapit na ligtas na lugar.

Magkaroon ng earthquake plan sa pamilya – Alamin kung saan ligtas magtago sa loob ng bahay (hal. ilalim ng matibay na mesa o malapit sa pader na may suporta). Maghanda ng emergency bag na may tubig, pagkain, first aid kit, flashlight, baterya, at mahahalagang dokumento.

Kung malapit sa baybayin, alam ang daan patungong mataas na lugar – Sa malakas na lindol, posibleng may tsunami na dumarating sa loob ng 5 hanggang 20 minuto. Umalis agad at pumunta sa ligtas na lugar.

Matibay na bahay at maayos na pagkakabit ng mabibigat na gamit – Siguraduhing nakakabit ang cabinets, estante, at iba pang mabibigat na gamit. Alamin kung paano patayin ang gas at kuryente para maiwasan ang sunog.

Ang lindol sa Pilipinas ay bahagi ng natural na galaw ng mundo. Hindi ito malas o sumpa—ito ay geolohiya. Hindi natin alam kung kailan darating ang susunod, pero alam nating mangyayari ito. Kaya maging alerto, handa, at palaging alamin ang tamang gagawin. Ang kaalaman at kahandaan ang tunay na sandata kapag muling yumanig ang lupa.

Handa ka na ba talaga kung biglang lumindol ngayon? Alam mo ba kung saan tatakbo? O kung paano poprotektahan ang sarili at pamilya mo kapag dumating ang oras na iyon? Ibahagi ang sagot sa ibaba at huwag kalimutang mag-like at mag-subscribe para sa mas marami pang impormasyon.