**KAHIHIYAN SA MALACAÑANG: KORTE SUPREMA UMAKSYON NA LABAN KAY RALPH RECTO – P60 BILYONG PHILHEALTH FUNDS IBABALIK, PALASYO NAG-EMBARGO SA KAHULUGAN NG PAGKATALO!**

Manila, Disyembre 25, 2025 – Isang malaking bomba ang ibinagsak ng Korte Suprema ngayong buwan ng Disyembre, na nag-utos na ibalik agad ang P60 bilyong pondo ng Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) na inilipat sa national treasury sa ilalim ng utos ni dating Finance Secretary at ngayo’y Executive Secretary Ralph Recto. Unanimous ang desisyon ng mga mahistrado – walang dissent, walang pag-aalangan – na idineklara na unconstitutional ang special provision sa 2024 General Appropriations Act (GAA) at ang DOF Circular No. 003-2024 na nilagdaan mismo ni Recto. Ito ay isang malinaw na sampal sa mukha ng administrasyong Marcos Jr., na ngayo’y tahimik at parang nag-eembarass sa harap ng publiko!

Isipin niyo: Ang pondong ito ay para sa kalusugan ng milyun-milyong Pilipino – mga manggagawa, senior citizens, at mahihirap na umaasa sa PhilHealth para sa kanilang hospital bills at gamot. Ngunit noong 2024, sa gitna ng pandemya pa rin na epekto at mataas na presyo ng gamot, biglang inutusan ni Recto na ilipat ito sa treasury, na sinasabing “unused subsidies” lamang. Ayon sa gobyerno noon, gagamitin daw ito para sa iba pang proyekto ng bayan. Ngunit ngayon, hayagang sinabi ng Supreme Court na labag ito sa Konstitusyon – partikular sa Article VI, Sections 25 at 29, na nagbabawal sa hindi awtorisadong paggamit ng pondo para sa ibang layunin!

Ang kwento ay nagsimula pa noong 2024, nang maglabas ang Department of Finance (DOF) sa ilalim ni Recto ng circular na nag-uutos sa PhilHealth na remit ang kanilang excess funds. Sinabi ni Recto noon na ito ay alinsunod sa mandato ng Kongreso sa 2024 budget. Ngunit hindi nagtagal, mga grupo tulad ng 1Sambayan, Bayan Muna, at mga petitioner na pinangunahan nina Sen. Aquilino “Koko” Pimentel III at dating Bayan Muna chair Neri Colmenares ay nagsampa ng petisyon sa Korte Suprema. Kasama rin sa laban ang mga progresibong lider tulad ni ACT Teachers Party-list Rep. France Castro, na matindi ang boses laban sa mga polisiyang nakakasama sa mahihirap.

Si France Castro, na kilala sa kanyang walang takot na paglaban para sa karapatan ng mga guro at manggagawa, ay isa sa mga malakas na sumuporta sa petisyon. “Ito ay hindi lamang tungkol sa pera, kundi tungkol sa buhay ng mga Pilipino!” sabi niya sa isang rally noon. “Paano kung magkasakit ang isang pamilya at wala nang coverage dahil inilipat ang pondo? Ito ay kriminal na kapabayaan!” At ngayon, tagumpay ang kanilang panig – ang Korte Suprema ay nag-utos na isama sa 2026 GAA ang P60 bilyon para ibalik sa PhilHealth, at permanenteng pinigilan ang anumang karagdagang transfer ng natitirang P29.9 bilyon!

Ngunit hindi lang doon nagtatapos ang drama. Sa gitna ng kagalakan ng mga petitioner, biglang may mga grupong naghain ng kaso laban kina Recto at dating PhilHealth president Emmanuel Ledesma Jr. Ang Save the Philippines Coalition ay nagsampa ng plunder, technical malversation, at grave misconduct sa Office of the Ombudsman at Sandiganbayan. Ayon sa mga complainant, ang paglipat ng pondo ay labag sa Republic Act 11223 o Universal Health Care Act, na nagbabawal sa paggamit ng PhilHealth reserves para sa ibang layunin maliban sa health services.

Si Recto, na ngayo’y Executive Secretary matapos ang Cabinet reshuffle noong Nobyembre 2025, ay mabilis na naglabas ng pahayag: “Wala akong criminal liability dahil ako ay sumunod lamang sa mandato ng Kongreso at acted in good faith.” Tinukoy niya ang separate opinions ng ilang justices na nagsabing walang basehan para sa criminal charges dahil good faith ang kanyang aksyon. Ngunit para sa mga kritiko, ito ay parang pagtatakip sa kahihiyan! Paano kung may mga benepisyaryo na naapektuhan? May mga ulat na noong panahon ng transfer, maraming miyembro ng PhilHealth ang nagreklamo na delayed ang kanilang claims dahil sa “budget constraints.”

Sa Palasyo, tahimik lamang. Si Executive Secretary Recto mismo ang nagsabi na “rirerespeto namin ang desisyon ng Korte Suprema” at susunod daw ang Executive branch. Ngunit sa likod ng mga ngiti sa press conferences, naroon ang embarassment – isang malaking policy ng administrasyon ang binasura ng pinakamataas na hukuman ng bansa. Si Rep. France Castro ay nagpost sa social media: “Tagumpay ito ng bayan! Hindi maaaring gamitin ang pondo ng kalusugan para sa iba! Salamat sa Korte Suprema sa pagiging tapat sa Konstitusyon!” Maraming netizens ang sumang-ayon, na may hashtags na #IbalikAngPhilHealthFunds at #RectoResign trending sa X at Facebook.

Ngunit ano ang totoong epekto sa ordinaryong Pilipino? Isipin ang isang nanay sa probinsya na may anak na may sakit – kung naantala ang benepisyo dahil sa transfer na ito, sino ang sisihin? Ayon sa mga eksperto, ang P60 bilyon ay maaaring nagamit para sa mas maraming dialysis, cancer treatments, o libre na gamot. Ngayon, sa utos ng SC, dapat ibalik ito sa 2026 budget – ngunit paano kung mag-apela ang gobyerno o maghanap ng butas?

Ang kwentong ito ay hindi pa tapos. May mga insider sources na nagsasabing sa loob ng Malacañang, may tensyon – si Recto ba ay mananatili bilang “Little President” sa gitna ng mga kaso? O magkakaroon ng isa pang reshuffle? Samantala, ang mga oposisyon tulad nina Castro at Pimentel ay nangangako na bantayan ang implementasyon ng desisyon. “Hindi kami titigil hangga’t hindi ganap na naibalik ang pera sa PhilHealth!” sabi ni Castro sa isang interview.

Sa huli, ito ay kwento ng kapangyarihan laban sa hustisya. Ang Korte Suprema ay umaksyon na – isang malinaw na mensahe na hindi lahat ng utos ng gobyerno ay tama. Para sa milyun-milyong umaasa sa PhilHealth, ito ay good news sa Pasko: Ang kanilang pondo ay ligtas na muli. Ngunit para sa Palasyo at kay Recto, ito ay kahihiyan na mahirap kalimutan. Ano sa tingin niyo, mga kababayan? Dapat bang managot pa si Recto? O tapos na ang usapan dahil “good faith” daw?

Ang laban para sa transparent at accountable na gobyerno ay nagpapatuloy. Manatiling nakabantay – ang susunod na kabanata ay maaaring mas nakakagulat pa!