Sa loob ng maraming linggo, tahimik lamang ang kapaligiran pagdating sa mga usaping pera ng bansa. Ngunit nitong huling dalawang araw, biglang nagliyab ang social media matapos kumalat ang balitang may “internal whistleblower” daw mula sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) na umano’y nagbigay ng testimonya kaugnay ng ilang sensitibong usaping may kinalaman sa Palasyo. Walang makapagsabi kung gaano kalaki ang epekto nito—pero ang tono ng mga tao online ay iisa: “May malaking pasabog na paparating.”

Ayon sa mga unang ulat na lumutang, hindi umano basta empleyado ang nagbigay ng impormasyon. Isa raw itong opisyal na may matagal nang posisyon sa BSP at may direktang access sa ilang mahahalagang dokumento. Kahit wala pang opisyal na kumpirmasyon mula sa ahensya, mabilis itong kumalat dahil sa bigat ng paratang—hindi dahil malinaw ang detalye, kundi dahil sa takot ng marami na maaaring may anomalyang pilit itinatago sa taas.

Sa gitna ng lahat, dalawang pangalan ang paulit-ulit na lumalabas: PBBM at VP Sara. Hindi malinaw kung paano nadawit ang dalawa, ngunit ang ilang pinagmulan online ay nagsasabing may kaugnayan ito sa isang internal financial decision na posibleng nakaapekto sa ilang proyekto ng gobyerno. May ilan ding nagsasabing mas malalim daw ito—na posibleng may kaugnayan sa mga pondo ng ilang ahensya. Wala pa ni isang opisyal na lumalabas para magsabi kung ano nga ba ang totoo, pero sa kawalan ng kasagutan, lalo lamang tumitindi ang haka-haka.

Isang alegasyon pa ang lumutang mula sa isang hindi pinangalanang source: diumano’y may dokumentong sinubukang pigilan ang paglabas, at dito raw nagsimula ang tensyon. May mga nagsasabing isang internal audit ang dahilan, at nang makita umano ang ilang iregularidad, may nagpilit na huwag itong isapubliko. Ngunit may isang miyembro raw ng board ang hindi pumayag—at dito nag-ugat ang sinasabing “testimonya.”

Ayon sa kwento ng source, nagkaroon daw ng isang closed-door meeting kung saan nagharap ang ilang mataas na opisyal ng BSP. Dito raw inilatag ng “whistleblower” ang mga natuklasan at iginiit na may mga transaksiyong hindi pumapasa sa protocol. Wala raw binanggit na pangalan sa meeting na iyon, ngunit may mga narinig raw na parinig tungkol sa “taas” na hindi dapat madamay.

Habang lumalaki ang ingay, mas marami pang detalye ang unti-unting lumilitaw mula sa iba’t ibang panig. May nagsabing nagsimula umano lahat noong maantala ang isang malaking pondo para sa isang pambansang proyekto. May iba namang sinasabing may internal pressure sa ilang opisyal na suportahan ang isang desisyon na hindi nila sinang-ayunan. Kahit walang direktang ebidensya, ang pagsasanga-sanga ng kuwento ay sapat para umani ng matinding kontrobersya.

Hindi rin nakatulong ang pag-trend sa social media ng pangalang PBBM at VP Sara. Maging ang kanilang mga tagasuporta at kritiko ay kanya-kanyang paliwanag at opinyon. May nagsasabing paninira lamang ito habang papalapit ang ilang political events. May iba naman na nagsasabing “hindi naman uusok kung walang apoy.”

Ngunit ano nga ba ang posisyon ng mismong BSP sa lahat ng ito?

Bandang hapon kahapon, naglabas ang BSP ng isang maiksing pahayag. Hindi nito tuwirang tinutugunan ang umano’y testimonya, ngunit iginiit nila na “lahat ng internal processes ay sinusunod at lahat ng transaksyon ay dumadaan sa wastong audit.” Ngunit para sa marami, hindi sapat ang pahayag. Kung walang katotohanan, bakit hindi direktang sabihin? Bakit puro general statement lamang? Lalong nangulo ang sitwasyon.

Sa mga sumunod na oras, biglang may kumalat na screenshot ng umano’y transcript ng meeting. Walang nakalagay na pangalan, walang pirma, walang seal—pero sinasabing ito ang “patunay.” Sinuri ito ng maraming netizen, at iba-iba ang lumabas na opinion. May nagsasabi raw na mukhang totoo batay sa format. May iba namang nagsasabing madali lang gumawa ng peke. Pero ang mas ikinabahala ng marami ay ang isang linyang nakasulat:

“May pressure mula sa taas, pero hindi ako papayag na takpan ang anumang iregularidad.”

Nagpasiklab ito ng bagong apoy. Sino ang “taas”? Sino ang tinutukoy? Bakit may pressure? At ano ang itinatago?

Habang tumatagal, mas dumadami ang mga nagsasalita. Maging ilang dating empleyado ng ahensya ay nagbigay ng sariling karanasan—hindi partikular sa kaso, ngunit sa kultura raw ng “internal politics” na minsan ay nakakaapekto sa transparency. Hindi rin nakatulong ang tila pag-iwas ng ilang opisyal na magbigay ng malinaw na sagot sa media.

Samantala, naglabasan na rin ang opinyon ng ilang eksperto. Sabi ng isang political analyst, delikado ang ganitong uri ng kontrobersiya dahil ang BSP ay isa sa pinakamahalagang institusyon ng bansa pagdating sa ekonomiya. Aniya, “Kahit tsismis lang, kung hindi agad malilinawan, maaaring makaapekto sa tiwala ng publiko at investors.”

Ngunit ang tanong pa rin ng lahat: May testimonya nga ba? Totoo ba ang sinasabing anomalyang gustong itago? At bakit nadadamay sina PBBM at VP Sara?

Isang insider na nakausap ng ilang mamamahayag ang nagsabing kailangan daw hintayin ang susunod na linggo. Ayon sa kanya, may ilalabas umanong opisyal na audit report. Hindi raw tiyak kung ito ang inaabangan ng lahat, pero sinasabing dito makikita kung may basehan ang mga nababalitang iregularidad.

Hanggang ngayon, hindi pa rin malinaw ang buong kuwento. Walang kumpirmasyon mula sa Palasyo. Walang detalyadong pahayag ang BSP. Walang naglalakas-loob na magpakilala bilang whistleblower. Pero sa laki ng usok, natural lamang na maghanap ng apoy ang mga Pilipino.

Sa gitna ng lahat, iisa ang pakiramdam ng taumbayan: may nangyayaring hindi pa sinasabi. At habang hindi ito nililinaw, tuloy-tuloy ang pag-ikot ng mga tanong, haka-haka, at pagbabantay ng publiko.

Isang bagay ang malinaw: ang susunod na kabanata ng kontrobersiyang ito ay tiyak na hindi basta-basta. At kapag dumating ang sandaling iyon, maaaring mabago ang takbo ng maraming usapin sa ating bansa.

Para sa buong detalye at real-time updates, i-click ang link sa comment.