Ang Mapanlinlang na ‘Welcome Home’ ni Bato: Paano Nag-ugat ang Pagtakas ni Jed Mabilog sa ‘Narco List’ ni Duterte?

Matapos ang pitong taong pagkakatapon sa ibang bansa at paghahanap ng political asylum sa Amerika, muling humarap sa bayan ang dating alkalde ng Iloilo City na si Jed Mabilog, hindi upang magbigay ng ulat pang-lokal, kundi upang maglahad ng isang testimonya na naglalantad ng malalim na lamat sa proseso ng hustisya at pagpapatupad ng batas sa ilalim ng nakaraang administrasyon. Sa isang legislative hearing kamakailan, ipinagtapat ni Mabilog ang nakakalitong tagpo ng dalawang magkasalungat na tawag mula sa matataas na opisyal ng pulisya—isang nag-aanyayang umuwi upang linisin ang kanyang pangalan, at isa namang may nakapangingilabot na babalang nagligtas sa kanyang buhay.

Ang kanyang pagbabalik ay hindi lamang isang simpleng pagpapakita kundi isang seryosong paghaharap sa mga taong kanyang pinaniniwalaang naglagay sa kanya sa listahan ng mga itinuturing na narco-politician—isang akusasyong nagpabago sa takbo ng kanyang buhay, nagwasak ng kanyang reputasyon, at nagtulak sa kanya upang lisanin ang Pilipinas. Sa sentro ng kanyang affidavit at mga sagot sa komite, lumitaw ang pangalan ng dating Pangulong Rodrigo Duterte at ng kanyang PNP Chief noon, si Gen. Ronald “Bato” Dela Rosa, na nagbigay ng isang assurance na kalaunan ay pinagdudahan niya.

Ang Banta ng Pulitika, Hindi ng Droga

Ang kuwento ni Jed Mabilog ay nagsimula sa isang pampublikong pagbanggit noong Agosto 7, 2016, kung kailan pormal na isinama ni dating Pangulong Duterte ang kanyang pangalan sa mga narco-politicians ng bansa. Ang biglaang pag-akusa na ito ay sumalungat sa mga opisyal na ulat noong panahong iyon. Mariing iginiit ni Mabilog na walang batayan ang akusasyon. Katunayan, sa ilalim ng kanyang pamamahala, nireport ng PDEA Regional Director na ang Iloilo City ay isa lamang sa “ikatlo na pinakakaunting apektado” ng problema sa droga sa buong bansa ([37:50:00]). Ngunit ang nakababahala, tila hindi ito pinansin.

Kalaunan, sa pagdinig, inihayag ni Mabilog ang kanyang paniniwala na ang motibasyon sa likod ng pagpili sa kanya ay hindi ukol sa pagsugpo sa krimen o iligal na droga, kundi pulitika. “Your honor, I believe that your honor,” ani Mabilog nang tanungin kung naniniwala siyang ang dating Pangulo ang naglagay sa kanya sa listahan ([13:00]).

Tahasang tinukoy ni Mabilog ang dalawang rason para sa kanyang paniniwala: Una, ang mababang porsiyento ng boto na nakuha ni Duterte sa Iloilo City noong 2016 elections. Pangalawa, at marahil ang mas seryoso, ang kanyang second cousin ay ang dating Senador Frank Drilon, na matagal nang kalaban sa pulitika ng mga kaalyado ng administrasyon ([33:33:00]). Ang koneksyon na ito, aniya, ang nagtulak upang gawin siyang high-profile target at sirain ang kanyang buhay.

Ang matinding pagdududa ni Mabilog sa integridad ng Narco List ay sinuportahan mismo ng testimonya mula sa PDEA Director for Intelligence Service. Kinumpirma na ang pangalan ni Mabilog ay wala sa unang opisyal na listahan (first list) na in-obtain ng PDEA noong Agosto 20-21, 2016, na naglalaman ng 3,363 personalidad ([15:57:00]). Ang pagkakadagdag lamang ng kanyang pangalan ay nangyari pagkalipas ng matagal na panahon, partikular noong Oktubre 19, 2017, higit isang taon matapos siyang unang pangalanan ni Duterte ([17:05:00], [17:20:00]). Ang timeline na ito ay nagpapakita ng isang malaking butas at pagdududa sa proseso ng vetting at nagpalakas sa paniniwala ni Mabilog na ito ay isang listahang batay sa discretion ng Malacañang, hindi sa validated intelligence.

Ang Dalawang Magkasalungat na Tawag na Nagpasya ng Kapalaran

Ang pinakamalaking paglalantad ni Mabilog ay umikot sa dramatikong sequence ng mga tawag na hinding-hindi niya malilimutan.

Noong Agosto 28, 2016, tumawag sa kanya si dating PNP Regional Director Bernardo Diaz, na nag-imbita kay Mabilog na makipagkita kay PNP Chief Ronald “Bato” Dela Rosa. Ang dahilan: Willing si General Dela Rosa na tulungan siyang linisin ang kanyang pangalan ([02:40:00]). Nang sila ay mag-usap habang si Mabilog ay nasa Japan para sa isang international speaking engagement, binigyan siya ni Dela Rosa ng isang malinaw at nakagugulat na assurance. Sa salita mismo ni Mabilog, ito ang mensahe ni Dela Rosa: “Mayor, inosente ka, umuwi ka.” ([03:40:00], [04:04:00]).

Ang assurance na ito mula sa pinakamataas na opisyal ng pulisya ay nagbigay kay Mabilog ng pag-asa. “As a matter of fact, I really did wanted to return so that because this is my opportunity that then Chief PNP General Bato told me that he’s going to help me,” pag-amin niya ([05:27:00]).

Ngunit, ang pag-asang ito ay biglang pinatay sa isang nakapanghihilakbot na tawag, bandang 10 hanggang 15 minuto lamang matapos ang pag-uusap nila ni Dela Rosa ([06:19:00], [06:26:00]). Mula sa Philippine cell phone niya, tumawag ang isang Heneral (na pinili niyang pangalanan lamang sa executive session dahil sa takot sa buhay ng opisyal) at nagbigay ng isang maikli at grim na mensahe. Ang babala: Huwag siyang umuwi ([04:50:00], [07:12:00]).

Ang babalang ito ay suportado ng naunang tawag mula sa asawa ng isang Koronel ng PNP na nag-abiso rin sa kanyang misis na mag-ingat sila ([02:07:00], [02:22:00]). Ang seryosong babala ng pangalawang Heneral, na ang kredibilidad ay pinaniwalaan ni Mabilog, ay naging mas matimbang kaysa sa assurance ni Bato. Ang conflicting na mensaheng ito ang nagbigay-linaw kay Mabilog. “Then Chief PNP General Dela Rosa was not quite honest in his statement at that time when I was talking to him… after your honor I received that call from that General, then I did not believe him anymore,” pagtatapos niya ([05:44:00], [05:52:00]).

Para kay Mabilog, ang kaganapang ito ay isang near-death experience. Hindi siya nagbakasakali. Nalaman niya na ang pag-uwi ay hindi upang linisin ang pangalan, kundi upang ipitin. Ang huling kaisipan niya: ang pangangalaga sa sarili at sa kanyang pamilya, lalo pa at may mga naunang kaso na nagpakita na ang pagtugon sa tawag ng PNP Chief ay nagresulta sa pagkamatay ng ibang personalidad ([04:54:00], [49:54:00], [50:04:00]).

Pitong Taon ng Pagkakatapon at Ang Political Asylum

Dahil sa takot at kaguluhan, hindi na umuwi si Mabilog at nanatili sa ibang bansa sa loob ng pitong taon. Ang pag-alis niya ay isang desisyon na may mabigat na epekto sa kanyang kalusugan—sinabi ng mga kongresista na siya ay labis na naapektuhan at depressed ([11:13:00]).

Gayunpaman, ang pag-iwas niya sa Pilipinas ay nagbunga ng pormal na proteksyon. Kinumpirma ni Mabilog na noong Marso 2019, matapos ang 15 buwan, ipinagkaloob sa kanya ng gobyerno ng Estados Unidos ang political asylum ([29:05:00]). Ang batayan ng desisyong ito ng US, ayon sa kanya, ay ang “threat of life” dahil sa “no basis of accusation on illegal drugs” ([29:42:00]). Ang pag-apruba ng Amerika sa kanyang asylum ay nagbigay ng international validation sa kanyang matinding takot at sa kawalang-katiyakan ng hustisya sa kanyang kaso sa Pilipinas.

Pagpapatawad Bilang Kristiyano, Pananagutan Bilang Mamamayan

Sa pagtatapos ng pagdinig, inihayag ni Mabilog ang kanyang paninindigan ukol sa kinabukasan. Bilang isang Kristiyano, sinabi niya, “I have forgiven him already,” na tumutukoy sa dating Pangulong Duterte ([10:02:00]). Gayunpaman, binigyang-diin ng mga mambabatas na mayroon pa ring mga batas na dapat ipatupad. Dahil isa nang private citizen si Duterte, hinimok si Mabilog na mag-file ng kaso laban sa mga taong nagdulot ng matinding pinsala sa kanyang buhay at reputasyon ([10:30:00], [10:50:00]).

Ang laban ni Jed Mabilog ay nagpapakita na ang paghahanap ng katotohanan at hustisya ay hindi kailanman matatapos. Ang kanyang testimony ay isang wake-up call sa lahat—na ang listahan ng mga akusasyon, lalo na mula sa pinakamataas na tanggapan, ay dapat na sumailalim sa masusing proseso ng vetting at hindi dapat maging kasangkapan ng pulitika. Sa pagharap niya ngayon sa mga kalaban niya sa judicial battle, ang kanyang kuwento ay hindi lamang tungkol sa isang alkalde na naipit; ito ay tungkol sa rule of law na kailangang manumbalik sa gitna ng matinding hamon ng nakaraan. Sa huli, ang pag-asa ni Mabilog ay hindi lamang sa kanyang personal na kaligtasan, kundi sa pag-asang hindi na mararanasan ng sinuman ang dinanas niyang hirap at panganib dahil sa isang listahang iniluwal ng hinala at pulitika. Higit sa lahat, ang kanyang pagbabalik ay isang panawagan para sa pananagutan.

Full video: