Manila, Philippines — Lumalawak araw-araw ang imbestigasyon sa umano’y anomalya sa mga flood-control project, at kabilang sa mga bagong usapin ang pagbanggit sa pangalan ni Vice President Sara Duterte. Sa gitna ng ingay, mahalagang ihiwalay ang napatunayan sa haka-haka.
Una, malinaw na umiikot ang core ng kaso sa mga kontrata at pera: kinumpirma ng Anti-Money Laundering Council (AMLC) ang mga freeze order laban sa mga bank account na iniuugnay sa contractor couple na sina Curlee at Sarah Discaya, na binansagang “flood-control king and queen.” Ayon sa mga ulat, 164 personal bank accounts ang tinamaan at bilyon-bilyong piso ang dumaan sa mga ito sa loob ng halos isang dekada. May hiwalay pang ulat sa posibilidad ng napakalaking multa at blacklisting ng mga kumpanyang sangkot.
Kaugnay nito, inilatag ng Philippine Center for Investigative Journalism (PCIJ) na nakakuha ng “tens of millions” sa campaign contributions mula sa public-works contractors sina Pangulong Ferdinand Marcos Jr. at VP Sara noong 2022 — isang sensitibong usapin dahil may pagbabawal sa election law hinggil sa donasyong mula sa entities na may negosyo sa gobyerno. Nananawagan ang mga grupong sibiko at ilang mambabatas na magpaliwanag ang dalawa at hayaang siyasatin ng Comelec ang record ng mga kontribusyon.
Samantala, mismong si VP Sara ay tumangging may direktang kinalaman sa flood-control deals. Sa ilang panayam nitong Oktubre, sinabi niyang “walang flood-control projects” sa Office of the Vice President (OVP) at Department of Education (DepEd) na dati niyang pinamunuan, at maaari umanong subukang idikit sa kaniya ang isyu dahil sa pagkakaugnay ni Sen. Bong Go sa network ng mga kontratista.
Ano ang papel ng ICI at bakit mahalaga ito?
Bilang tugon sa krisis, itinatag ang Independent Commission for Infrastructure (ICI) — isang ad hoc fact-finding body na pinamumunuan ng dating SC Justice Andres Reyes Jr. para siyasatin ang flood-control at iba pang proyektong infrastruktura. May bukas-pintong pahayag ang Palasyo na posibleng palawakin pa ang kapangyarihan ng ICI upang mas mapalalim ang saklaw ng imbestigasyon. Tandaan: fact-finding lamang ang mandato ng ICI; para maging kaso, kailangan pa rin ng Ombudsman/DOJ at mga korte.
Bicam Transparency at ang “Walang Sisinoin” na Pangako
Kaugnay ng reporma sa budget process, inanunsyo ni Pangulong Marcos na ila-livestream ang bicameral conference committee deliberations sa 2026 national budget — isang makasaysayang hakbang para ma-monitor ng publiko ang posibleng “insertions.” Ito’y bahagi ng pangakong “walang sisinoin” sa paghabol sa mga sangkot sa anomalya.
Nasaan ang Usapin kay VP Sara sa Lahat ng Ito?
May mga alegasyon sa campaign finance (donations mula sa contractors) na kailangang himayin pa ng Comelec/ICI. Wala pang desisyong pinal.
Walang patunay sa ngayon na may direktang flood-control project ang OVP/DepEd sa ilalim ni VP Sara; mismong sinabi niya ito sa publiko.
Ang malakihang daloy ng pera at freeze orders ay nakasentro sa Discaya network at sa posibleng pakikipagsabwatan ng ilang DPWH opisyal at contractors.
Tungkol sa “₱30M Admission”: Kanino Ba Talaga Ito?
Nag-viral online ang “₱30 M” na usapan at minsan ay ikina-ugnay kay VP Sara, pero ang na-verify na admission sa halagang ito ay tumutukoy kay Sen. Francis “Chiz” Escudero, kung saan umamin ang isang flood-control contractor na nagbigay ng ₱30 milyon sa kanyang 2022 campaign; iniimbestigahan ito ng Comelec. Hindi ito admission mula kay VP Sara. Mahalagang maging tumpak upang maiwasan ang maling impormasyon.
Bakit Malaki ang Implikasyon ng Kaso?
Una, sistema ang nakasalang: iilang piling contractor ang sumulot ng malaking bahagi ng flood-control budget nitong mga nagdaang taon. Ikalawa, climate stakes ang kapalit — kapag ghost o substandard ang proyekto, buhay at kabuhayan ang nakataya. Ikatlo, political accountability: kung tunay ngang “walang sisinoin,” dapat may charges, blacklist, at asset recovery laban sa sinumang mapapatunayang lumabag — opisyal man o contractor.
Ano ang Aasahan sa Mga Susunod na Linggo?
Mas detalyadong AMLC/ICI disclosures hinggil sa account flows, beneficial owners, at patterns ng rigged bidding.
Comelec proceedings sa usapin ng bawal na campaign donations mula sa contractors — hindi lang laban sa iisang politiko.
Congress at DPWH actions: suspensions/blacklisting at posibleng pagpapalawak ng livestream transparency para mabawasan ang back-room insertions.
Bottom Line
May usok — at malaki. Nariyan ang frozen accounts, whistleblowers, at mga dokumentong unti-unting lumalabas. Pero dapat malinaw ang linya sa pagitan ng nabe-verify at tsismis. Sa ngayon, itinanggi ni VP Sara Duterte ang anumang direktang koneksyon sa flood-control projects at handa raw siyang harapin ang proseso. Kontra-punto, nananatiling mabigat ang mga campaign-donation questions na dapat resolbahin sa tamang forum.
Kung tuluyang mapatunayang may sala ang mga makapangyarihan, ito’y magiging litmus test ng “walang sisinoin.” Kung mauwi lang ito sa usok, mabubura ang tiwala ng publiko. Sa puntong ito, ang pinakamabisang sandata ng taumbayan ay katotohanan at transparency — upang sa wakas, umagos ang pondo sa tamang dike, hindi sa maling bulsa.
