Sa isang bansang sanay na sa mga kwento ng korapsyon, tila may bago na namang kabanata na gumugulat at nagpapakulo ng dugo ng bawat Pilipino. Hindi ito eksena sa pelikula, at lalong hindi ito kwento ng isang simpleng negosyante na umasenso sa sariling sikap. Ito ang kwento ng isang contractor ng gobyerno, bilyun-bilyong pisong proyekto, at isang garahe na puno ng mga sasakyang tanging sa panaginip lang nakikita ng karaniwang Juan dela Cruz.

Ang Pagsisiwalat sa “Showroom” ni Discaya

Nagsimula ang lahat sa isang simpleng tanong, ngunit nauwi sa isang nakakapanggalit na rebelasyon. Sa harap ng Senate Blue Ribbon Committee, humarap si Sarah Discaya, may-ari ng St. Gerrard Construction, upang sagutin ang mga alegasyon tungkol sa mga maanomalyang flood control projects. Ngunit hindi ang semento o ang mga dike ang naging sentro ng atensyon, kundi ang kanyang marangyang pamumuhay na tila hindi tugma sa isang simpleng contractor.

Sa una, inamin ni Discaya na mayroon lamang siyang apat na luxury cars. Isang numerong katanggap-tanggap para sa isang matagumpay na negosyante. Ngunit sa paghahalungkat ng Senado at sa matalas na pagtatanong ni Senador Jinggoy Estrada, unti-unting nabaklas ang “understatement” na ito. Mula sa apat, naging 28. At base sa mga rekord ng Land Transportation Office (LTO) at iba pang dokumento, ang bilang ay pumapalo sa halos 40 hanggang 60 sasakyan!

Isipin niyo na lang: Hindi ito mga Vios o Innova na pang-service. Ang pinag-uusapan natin dito ay ang “Holy Grail” ng mga sasakyan. Rolls-Royce, Bentley, Maybach, Mercedes Benz G63, at Cadillac Escalade. Mga pangalan na kadalasang naririnig lang natin sa mga rap songs o nakikita sa mga Hollywood movies.

Ang Rolls-Royce at ang “Payong”

Isa sa mga pinaka-hindi malilimutang tagpo sa pagdinig ay nang usisain ang tungkol sa kanyang Rolls-Royce. Nang tanungin kung magkano ang bili niya rito, ang sagot ni Discaya ay tila isang sampal sa mukha ng mga naghihirap na Pilipino: “I am not familiar.”

Paano mo makakalimutan ang presyo ng isang sasakyang nagkakahalaga ng mahigit 42 milyong piso? Sinubukan niyang lusutan ito sa pagsasabing “installment” naman daw ito nakuha. Ngunit ang mas nakakabigla, tila naging biro pa ang rason ng pagbili. May puntong naitanong kung kailan siya natuwa sa Rolls-Royce, at ang sagot ay dahil sa “payong” nito. Oo, isang payong na kasama sa pinto ng Rolls-Royce ang naging simbolo ng karangyaan na tila barya lang para sa kanya, habang ang milyong Pilipino ay walang masilungan tuwing bumabagyo—mga bagyong dapat sana ay nasosolusyunan ng mga flood control projects na hawak ng kanyang kumpanya.

“Service Vehicle” ng mga Engineer?

Habang tumatagal ang pagdinig, lalong nagiging katawa-tawa ang mga palusot. Nang tanungin kung para saan ang napakaraming sasakyan, ang depensa ni Discaya: “Service cars kasi kami na under the name of the company.”

Service cars? Isang Cadillac Escalade na bulletproof at nagkakahalaga ng 11 hanggang 15 milyon bawat isa, ginagamit bilang service vehicle? Isang Rolls-Royce pang-site inspection? Ito ay isang insulto sa katalinuhan ng publiko. Sino ang maniniwala na ang mga engineer ay sumasakay sa Bentley papunta sa construction site ng flood control project?

Ang ganitong uri ng pagdadahilan ay nagpapakita ng antas ng “disconnect” o kawalan ng pakiramdam sa realidad. Habang ang taumbayan ay siksikan sa mga jeep at MRT, ang pamilyang ito ay namimili kung aling luxury car ang gagamitin depende sa oras ng araw—Rolls-Royce sa umaga, Maybach sa tanghali.

Ang Koneksyon sa DPWH at ang Bilyong Pondo

Ang tanong ng bayan: Saan galing ang pera?

Ayon kay Senador Estrada at Senador Risa Hontiveros, ang yaman ng pamilya Discaya ay “sobra-sobra” at nakakagulat. Lumalabas na bilyun-bilyong piso ang halaga ng mga kontrata na nakuha ng kanilang kumpanya at mga kaugnay na korporasyon mula sa Department of Public Works and Highways (DPWH).

May mga alegasyon ng “dummy bidders” kung saan ang siyam na kumpanya na pag-aari rin umano nila ay naglalaban-laban sa iisang bidding. Kahit sino ang manalo, sa kanila pa rin ang bagsak ng proyekto. Ito ay isang malinaw na panloloko sa sistema ng gobyerno kung mapapatunayan. Ang bawat pisong napupunta sa sobrang tubo na ipinambibili ng luxury cars ay pisong nawawala sa kalidad ng mga kalsada at flood control projects na dapat sana ay nagliligtas ng buhay.

Bulldozer o Auction? Ang Kapalaran ng mga Sasakyan

Ngayon, matapos ang raid ng Bureau of Customs (BOC) at ang pagkumpiska sa 12 sa mga sasakyang ito, ang tanong ay: Ano ang mangyayari?

Naaalala pa ba natin ang panahon ng nakaraang administrasyon kung saan ang mga smuggled luxury cars ay dinudurog ng bulldozer? Marami ang humihiling na gawin ito muli bilang mensahe. “Durugin sa harap ng publiko!” ang sigaw ng karamihan sa social media. Ito ay para hindi na mapakinabangan ng mga smugglers na baka bilhin lang ulit ito sa auction gamit ang mga dummy.

Gayunpaman, may praktikal na pananaw ang gobyerno ngayon. Ayon sa batas at sa Customs Modernization and Tariff Act, maaaring i-auction ang mga ito para maging dagdag pondo ng bayan, o gamitin bilang official service vehicles ng gobyerno (tulad ng PNP o AFP). Isipin niyo na lang ang isang G-Wagon na patrol car ng pulis—magandang tingnan, pero praktikal ba?

Ang takot ng marami, kung i-aauction ito, baka ang bumili lang din ay mga kaibigan o dummy ng mga Discaya, at babalik lang din sa kanilang garahe ang mga sasakyan. Kung wawasakin naman, sayang ang halaga na pwede sanang itulong sa mga nasalanta ng bagyo.

Ang Mensahe sa Bayan

Ang kwento ni Sarah Discaya at ng kanyang 28 (o 40+) na luxury cars ay hindi lang tsismis tungkol sa yaman. Ito ay sumasalamin sa sakit ng ating lipunan. Ito ay tungkol sa accountability.

Habang ang mga Pilipino ay lumulubog sa baha, may mga contractor na “lumalangoy” sa yaman. Ang bawat Rolls-Royce na nakaparada sa garahe nila ay may katumbas na dike na hindi natapos, drainage na barado, o kalsadang lubak-lubak.

Ang hamon ngayon ay nasa Senado at sa Bureau of Customs. Mapapanagot ba nila ang mga may sala? O ito ay magiging isa na namang “show” kung saan pagkatapos ng ilang linggong ingay, ay makakalimutan na ng tao, at ang mga Rolls-Royce ay babalik na sa kalsada, dala ang mga taong yumaman sa kaban ng bayan?

Huwag tayong pumayag na maging manonood lang. Ang pera na pinambili ng mga sasakyang iyan ay pera mo, pera ko, pera nating lahat. Panahon na para singilin ang dapat singilin. Ang tunay na “luxury” na dapat nating hangarin ay hindi kotseng mamahalin, kundi isang gobyernong malinis at tapat na naglilingkod sa bayan.

Ikaw, payag ka bang maging “service vehicle” lang ang tingin sa kaban ng bayan?