“Tinawanan Nila Ako Dahil Fishball Vendor Lang Ako — Pero Ngayon, Ako Na Ang May-ari ng 40 Cart sa Buong Probinsya”
Ako si Ramilo Santos, 33 anyos — isang ordinaryong lalaki na dati’y amoy mantika, pero ngayon ay amoy tagumpay.
Hindi ko kailanman inakalang darating ‘yung araw na ‘yung mga taong tumatawa sa akin noon, ay sila na mismo ang mapapanganga ngayon.
Noong 17 anyos ako, namatay si Tatay. Naiwan si Nanay na naglalaba sa mga kapitbahay para lang may pang-ulam kami. Bilang panganay, ako na ang tumayong haligi ng pamilya. Gusto ko sanang maging engineer — may diploma, may opisina, may pangalan. Pero minsan, hindi talaga kayang abutin ng bulsa ‘yung kaya ng pangarap.
Hanggang isang araw, habang naglalakad ako pauwi, naamoy ko ‘yung mantika ni Mang Rudy, ‘yung nagtitinda ng fishball sa kanto. Ang dami niyang suki, lahat nakangiti. Doon ko naisip: “Kung hindi ko kaya mag-engineer, baka kaya kong maging negosyante — kahit sa maliit.”
Humiram ako ng tatlong libong piso kay Nanay. Bumili ako ng kawali, kalan, at maliit na payong. ‘Yun na ang simula ng lahat.
Tuwing tanghali, nagtitinda ako sa gilid ng eskwelahan. Sa init ng araw, sa singaw ng mantika, sa pawis at usok — doon ko tinimpla ang unang lasa ng tagumpay.
Pero hindi lahat natutuwa.
“Si Ramilo oh, fishball vendor! Sayang, matalino pa naman ‘yan!”
Tinatawanan nila ako. Pero sabi nga ni Nanay,
“Anak, huwag mong ikahiya kung saan ka nagsimula. Lahat ng malaki, nanggaling sa maliit.”
Isang taon ang lumipas. Malakas ang benta ko — lalo na tuwing uwian. Minsan, may lumapit na dating tambay. Gusto raw niyang magtinda rin.
Ang ginawa ko? Pinahiram ko ng lumang set ng gamit. “Hati tayo sa kita,” sabi ko.
At doon nagsimula ang una kong branch.
Hindi ko namalayan, tatlong taon na ang lumipas — at may 15 cart na ako.
Hindi lang fishball — may kwek-kwek, kikiam, hotdog, tokneneng, at gulaman.
Pinalinis ko lahat ng cart, pinagawa kong stainless, nilagyan ng logo:
RAM’S STREET DELIGHTS.
May uniform ang staff. May ID. May sistemang parang franchise.
At sa unang pagkakataon, tinawag nila akong “Sir Ramilo.”
Dumating ang 2025 — 10th year high school reunion namin.
Sa totoo lang, ayaw ko sanang pumunta. Hindi dahil sa hiya, kundi ayokong isipin ng iba na nagyayabang ako. Pero naisip ko, bakit hindi?
Pagdating ko sa venue, puro mamahaling sasakyan ang nakaparada.
May SUV, may van, may naka-blazer, may mga aleng naka gown.
Ako? Polo at jeans lang. Simple. Tahimik.
“Uy! Si Ramilo! Kamusta, pare?”
Ngumiti sila, pero ramdam ko ‘yung halong biro.
Isa, teacher na. Isa, engineer. Isa, seaman.
Yung isa, may asawang nurse sa Canada.
Tinanong nila ako,
“Ikaw Ramilo, anong trabaho mo ngayon?”
Ngumiti ako. “Ah, nagtitinda lang ako ng fishball.”
Tahimik. Tapos sabay tawanan.
“Fishball pa rin? Grabe pare, walang pagbabago!”
“Sayang, matalino ka pa naman noon!”
Tinawanan ko lang din. Hindi ako nagpaliwanag.
Umupo ako, tahimik, habang sila’y nagkukwentuhan tungkol sa trabaho, kotse, at abroad.
Hanggang sa may dumating — si Leo, kababata ko.
Niyakap niya ako agad. “Pre! Grabe, ikaw pala ‘to! Eh ‘yung business mo, kumusta na?”
Sabay tanong ng iba, “Anong business?”
Ngumiti lang si Leo.
“Alam niyo ba? ‘Yung fishball business ni Ramilo, may 40 cart na ngayon sa buong probinsya. Kada bayan, may tig-dadalawang stainless cart. May mga delivery motorcycle pa! Kumikita ng ₱10,000 hanggang ₱15,000 ARAW-ARAW!”
Tahimik. Walang nagsalita.
Yung mga kanina’y nagtatawanan, ngayon ay napatingin sa akin na parang unang beses akong nakita.
Yung iba, bulong-bulongan.
“Grabe, ‘di ko akalain.”
“Siya pala ang pinakamatagumpay sa atin.”
Ngumiti ako.
“Hindi naman ako mayaman. Masaya lang ako kasi nakakakain nang maayos pamilya ko, at may trabaho ‘yung mga tao ko.”
Pagkatapos ng event, lumabas ako.
Pinindot ko ‘yung key — blink! Umilaw ang itim kong sports car.
Tahimik ang lahat.
Habang binubuksan ko ang pinto, narinig kong may nagsabi:
“Grabe… siya ‘yung tinatawanan natin kanina.”
“Oo nga. Siya pala ang pinakatagumpay sa atin.”
Ngumiti lang ako.
Hindi ko na kailangang magpaliwanag.
Hindi ko kailangang magyabang.
Dahil minsan, ang mga resulta na mismo ang magsasalita para sa’yo.
Ngayon, tuwing naamoy ko ulit ‘yung mantika ng fishball, napapangiti ako.
Kasi doon ako nagsimula — sa maliit, sa simpleng pangarap, sa pusong hindi sumuko.
Ang tagumpay, hindi nasusukat sa diploma o titulo.
Nasusukat ito sa pawis, tiyaga, at kababaang-loob.
Kaya sa lahat ng mga Ramilo ng mundo —
‘Wag mong ikahiya kung saan ka nagsimula.
Dahil kung marunong kang magsimula sa wala,
ikaw din ang unang makakaabot sa taas na may dangal.
👉 Share mo ‘to kung naniniwala ka na walang maliit na simula para sa taong may malaking pangarap. 💪🔥
