Sa isang iglap, ang tila matatag na pader ng administrasyon ay nagmistulang abo. Ang katahimikang matagal na namayani sa loob ng “UniTeam” ay biglang binasag ng isang nakakabinging pagsabog, at ang “ground zero” ay nagmula sa loob mismo ng kanilang bakuran. Isang pangalan ang umalingawngaw, na nagdulot ng isang political earthquake na yumanig sa buong bansa: Zaldy Co.

“Nagkagulo na!”

Ito ang dalawang salitang naglalarawan sa sitwasyon ngayon. Ang balita ay hindi na lamang isang bulungan; ito ay isang sigaw. Si Zaldy Co, isang makapangyarihang mambabatas at kilalang matibay na kaalyado ng Palasyo, ay diumano’y “kumanta na.” At ang kanyang awit ay hindi isang papuri, kundi isang direktang akusasyon na umabot sa pinakamataas na opisina ng lupain.

Ang alegasyon ay simple, ngunit ito ang pinakamabigat sa lahat: “Utos ni BBM lahat!”

Ang pahayag na ito, na sinasabing nagmula mismo kay Co, ay isang political bombshell. Ito ay isang pag-amin at isang pagtuturo. Ito ay ang pag-angkin ng isang tao na nasa loob, isang tao na may direktang kaalaman sa mga transaksyon, na siya ay isang sundalo lamang na sumusunod sa utos. At ang heneral na nag-uutos, ayon sa kanyang “pagkanta,” ay walang iba kundi si Pangulong Marcos Jr.

Ang resulta? Isang administrasyong nasa “panic mode.” Ang balita ay mabilis na kumalat: “Lahat tumakas na?” Isang tanong na naglalarawan ng diumano’y pagkalito at pagkabahala sa loob ng kampo. Ang dating hindi matinag na “supermajority” ay biglang nagkaroon ng mga bitak.

At sa gitna ng kaguluhang ito, isang pangalan ang lumutang bilang ang pinaka-inaabangang solusyon, o marahil, ang huling yugto ng krisis: si Bise Presidente Sara Duterte. Ang pinaka-pasabog na bulungan ay may kasama pang petsa: “VP Sara, papalitan si BBM sa November 17.”

Ang dating matamis na “UniTeam” ay hindi lang basag; ito ay nasa bingit ng isang mapait na pagbaliktad.

Para lubos na maunawaan ang bigat ng kaganapang ito, kailangan nating kilalanin kung sino si Zaldy Co sa larangan ng pulitika. Hindi siya isang ordinaryong kritiko. Siya ay isang mahalagang piyesa sa makinarya ng administrasyon. Bilang isang makapangyarihang mambabatas, lalo na sa mga usaping may kinalaman sa pondo at badyet ng bayan, si Co ay isa sa mga “gatekeeper.” Siya ang isa sa mga inaasahang didipensa sa mga polisiya ng Pangulo. Ang kanyang katapatan ay hindi kailanman kinuwestiyon.

Kaya naman, ang kanyang pagbaliktad ay hindi isang simpleng pag-alis; ito ay isang pagguho ng pader. Ano ang mag-uudyok sa isang taong nasa ganitong kapangyarihan upang biglang “kumanta”?

Ayon sa mga source na malapit sa usapin, si Co ay diumano’y naiipit sa isang malaking anomalya na matagal nang iniimbestigahan ng mga kritiko. Habang ang oposisyon ay nagsimulang maghigpit ng kanilang mga tanong, si Co ay naiwang nakatutok sa gitna. Ang kanyang “pagkanta” ay sinasabing isang desperadong hakbang para sa “self-preservation.” Bago pa man siya maiturong nag-iisang may sala, inunahan na niya ang lahat. Naghugas siya ng kamay at itinuro ang pinagmulan ng utos.

Ang alegasyong “Utos ni BBM lahat” ay isang “game-changer.” Sa pulitika, ang pinakamahalagang depensa ng isang lider ay ang “plausible deniability”—ang kakayahang sabihin na hindi nila alam ang mga nangyayaring anomalya sa ilalim ng kanilang pamumuno. Ngunit ang testimonya ni Co, kung mapapatunayan, ay winawasak ang depensang ito.

Ito ay naglalagay sa Pangulo sa isang sitwasyong walang kawala. Kung totoo ang sinasabi ni Co, ito ay isang malinaw na pag-abuso sa kapangyarihan. Kung ito ay kasinungalingan, bakit ito gagawin ng isang matibay na alyado? Alinman sa dalawa, ang resulta ay pinsala—isang malaking pinsala sa tiwala ng publiko.

Dito na pumapasok ang balita ng “pagtakas.” Ang “Nagkagulo na!” ay hindi lamang isang headline; ito ay ang diumano’y realidad sa loob ng mga bulwagan ng kapangyarihan. Ang “pagtakas” na binabanggit ay hindi isang literal na pag-alis sa bansa. Ito ay isang “political exodus.”

Ang mga kaalyado na dati ay mabilis na dumipensa sa Pangulo ay biglang natahimik. Ang mga telepono ay diumano’y mahirap nang tawagan. Ang mga dating kasama sa “UniTeam” ay nagsisimula nang dumistansya, nagmamasid kung saan iihip ang hangin. Ang administrasyon, na sa loob ng mahabang panahon ay tila isang hindi magigibang kuta, ay biglang nagmukhang isang “house of cards.” Ang bawat isa ay natatakot na baka sila na ang susunod na “kumanta,” o mas masahol pa, ang susunod na “ikanta.”

Ang krisis sa tiwala na ito ang nagbigay-buhay sa pinaka-mapanganib na usap-usapan sa lahat: ang pagpapalit ng pamunuan.

Ang pangalan ni Bise Presidente Sara Duterte ay biglang naging sentro ng lahat. Bilang kahalili na itinakda ng Konstitusyon, ang kanyang pag-akyat sa kapangyarihan ay ang lohikal na kasunod kung sakaling ang Pangulo ay hindi na makapamuno. Ngunit ang bulungan ay hindi lamang tungkol sa isang normal na “succession”; ito ay may kasamang petsa: Nobyembre 17.

Ang pagiging ispesipiko ng petsang ito ang nagdagdag ng panggatong sa apoy. Bakit “November 17”? Ito ba ay isang ultimatum? Isang deadline na ibinigay ng isang makapangyarihang grupo? O ito ba ay isang petsang itinakda para sa isang planadong pag-anunsyo ng pagbibitiw? Ang mga tanong ay mas marami pa kaysa sa mga sagot.

Ang “UniTeam,” ang tambalang sumakay sa isang alon ng “pagkakaisa” patungo sa tagumpay, ay matagal nang pinaghihinalaang may mga lamat. Ang mga tensyon sa pagitan ng kampo ni Marcos at ng kampo ni Duterte ay isang “open secret” sa pulitika. Ang “pagkanta” ni Zaldy Co ay maaaring ang huling tulak na kailangan upang ang lamat na ito ay maging isang ganap na paghihiwalay.

Ang senaryo ng “VP Sara papalitan si BBM” ay hindi na lamang isang “what if.” Para sa marami, ito na ang “when.” Ito na ba ang sinasabing “master plan”? Ang paglalagay kay VP Sara sa kapangyarihan ay ang siyang magiging huling yugto ng pagbaliktad ng alyansa. Ang dating magka-tandem ay maaaring maging ang papalitan at ang papalit.

Sa ngayon, ang Palasyo ay tiyak na kikilos upang kontrolin ang pinsala. Tatawagin nilang “kasinungalingan” ang mga pahayag ni Co. Sasabihin nilang ito ay bahagi ng isang “destabilization plot” ng mga kalaban ng estado. Susubukan nilang iprohekto ang isang imahe ng kalmado at “business as usual.”

Ngunit ang kampana ay tumunog na. Ang “pagkanta” ni Zaldy Co ay narinig na.

Ang bansa ay nasa isang mapanganib na sangang-daan. Ang tiwala ng publiko, na siyang pundasyon ng anumang administrasyon, ay nasubok. Ang “kaguluhan” ay hindi lamang sa loob ng mga opisina ng gobyerno; ito ay nasa isip ng bawat Pilipino. Ang dating matatag na barko ng estado ay biglang umuugoy, at ang mga pasahero nito ay napipilitang magtanong: Sino na ba talaga ang kapitan?

Ang Nobyembre 17 ay ilang araw na lamang. Ito man ay isang tunay na deadline o isang simbolikong petsa lamang, isang bagay ang sigurado: ang “UniTeam” ay tapos na. Ang pulitika ng Pilipinas ay pumasok na sa isang bago at mas magulong kabanata. Ang “kanta” ni Zaldy Co ay nagsimula pa lamang, at ang buong bansa ay napipilitang makinig.