**Bomba! Listahan ni Cabral Expose: Halos Lahat ng Senador Daw May Insertion sa Bilyon-bilyong Flood Control Funds – Sino ang Susunod na Madadamay sa Iskandalo?**

Isang malaking bomba ang sumabog sa mundo ng pulitika at infrastructure ng Pilipinas nang ihayag ni Batangas Rep. Leandro Leviste na may kumpletong listahan umano sa computer at files ng yumaong dating Department of Public Works and Highways (DPWH) Undersecretary Maria Catalina “Cathy” Cabral na naglalaman ng mga pangalan ng mga senador, kongresista, at maging ilang opisyal ng ehekutibo na sangkot sa tinatawag na “insertion” o karagdagang pondo sa national budget para sa flood control at iba pang proyekto ng DPWH.

Ayon kay Leviste, ang nasabing listahan ay ibinigay sa kanya mismo ni Cabral noong Setyembre 4, 2025, kasunod ng direktang utos umano ni DPWH Secretary Vince Dizon na ibunyag ito para sa transparency. Sa kanyang pahayag, sinabi ni Leviste na “halos lahat ng senador” ay may nakalistang insertion, na umaabot sa kabuuang P21 bilyon para sa mga senador lamang, habang ang bawat distrito at party-list congressman ay may hindi bababa sa P150 milyon hanggang bilyon-bilyong halaga ng proyekto na “isiningit” sa budget kahit bago pa man aprubahan ang National Expenditure Program (NEP).

Ang pinaka-nakakakilabot? Kasama raw sa listahan ang kanyang sariling ina na si Sen. Loren Legarda, na may P1 bilyong insertion ayon sa mga dokumento. Bagamat itinanggi ni Legarda na alam niya ang mga proyektong ito at sinabing hindi siya kailanman nakipag-usap kay Cabral tungkol dito, kinumpirma pa rin ni Leviste na “nandiyan” ang pangalan niya sa listahan. “Tinanong ko siya, sabi niya hindi niya alam, pero kinukumpirma ko na lahat ng tiningnan ko ay nasa listahan,” sabi pa ng kongresista sa isang panayam.

Ngunit bakit biglang nawala si Cabral? Noong Disyembre 18, 2025, natagpuan ang katawan ni Maria Catalina Cabral na walang buhay malapit sa Bued River sa Kennon Road, Tuba, Benguet, matapos umano itong mahulog sa bangin. Ayon sa pulisya, posibleng aksidente ito, ngunit maraming tanong ang lumutang: Bakit siya nag-isa sa lugar na iyon? Bakit bigla niyang iniwan ang kanyang driver? At bakit ngayon pa, ilang araw matapos maglabas ng bomba si Leviste tungkol sa kanyang files?

Si Cabral ay hindi basta-basta na opisyal. Siya ang dating Undersecretary for Planning, Public-Private Partnership, at Information Management Services ng DPWH. Siya rin ang unang babaeng naging presidente ng Philippine Institute of Civil Engineers at may hawak na ranggo na Lieutenant Colonel sa Reserve Force ng Philippine Army. Maraming parangal ang natanggap niya bilang isa sa pinakamahusay na civil engineer sa bansa. Pero sa likod ng kanyang magandang reputasyon, siya ang itinuturong “gatekeeper” ng budget insertions sa DPWH.

Noong 2023 pa lang, ayon kay dating DPWH Undersecretary Roberto Bernardo, si Cabral ang gumawa ng lihim na algorithmic formula para sa “allocable funds” ng bawat distrito. Ang formula na ito ay alam lang umano niya, at dito nailaan ang malalaking pondo para sa mga piling distrito — kasama na ang Ilocos Norte 1st District ni Sandro Marcos at ang distrito ni dating Speaker Martin Romualdez na may pinakamalaking halaga. Sa gitna ng pandemya, kinumpirma pa ni Cabral sa House hearing noong Setyembre 2025 na may P51 bilyong flood control projects sa 1st district ng Davao City sa panahon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte.

Ngunit ang pinaka-nakakagimbal ay ang alegasyon na si Cabral mismo ang tumawag sa opisina ni Sen. Tito Sotto III pagkatapos ng May 2025 elections para mag-alok ng insertion sa 2026 budget. Ayon kay Sen. Panfilo “Ping” Lacson, tinanggihan ito ni Sotto dahil sa prinsipyo ng transparency. Pero ang tanong: Sino pa ang tinawagan ni Cabral? Ilan pa ang mga senador na tinukso ng malaking pondo?

Ngayon, hawak ni Leviste ang mga dokumentong ito, pero handa raw niyang ibunyag lamang kapag binigyan siya ng go signal ni Secretary Dizon. Samantala, 12 na kongresista ang naghain na ng House resolution para imbestigahan ang pagkamatay ni Cabral at posibleng koneksyon nito sa flood control scandal. Hiniling din ng Ombudsman na ibigay ang mga device ni Cabral para sa forensic examination.

Ang publiko ngayon ay nababahala: Ito ba ay simpleng aksidente o may mas malalim na dahilan sa likod ng pagkamatay ni Cabral? Sino ang mga tunay na nakinabang sa bilyon-bilyong insertion? At bakit parang nawawala ang katotohanan kasabay ng pagkawala ni Cathy Cabral?

Hanggang ngayon, ang listahan ni Cabral ay nananatiling misteryo na handang sumabog anumang oras. Ang tanong lang: Kapag lumabas na ito nang buo, sino ang unang madadali sa gitna ng iskandalong ito? Manatiling nakatutok, dahil ito ang isa sa pinakamalaking political bombshell sa kasaysayan ng bansa. Ang katotohanan ba ay ililigtas tayo… o sisirain ang marami pang karera sa pulitika?