LACSON NIYANIG ANG SENADO NG PANUKALANG OPEN BUDGET SYSTEM!
Mga Senador, Bakit Ayaw Tanggapin?!

Sa loob ng makapal na pader ng Senado, minsan tahimik, minsan puno ng tapatan, at minsan naman ay nagiging entablado ng mga pinakamatitinding laban ng prinsipyo at interes. Ngunit nitong mga nakaraang araw, may isang kaganapang nagpatigil sa mga bulong-bulungan at nagpataas ng kilay ng marami: Ang panukala ni Senator Panfilo “Ping” Lacson na magpatupad ng Open Budget System—isang sistemang maglalantad sa publiko ng bawat galaw, bawat alokasyon, at bawat sisingkong gumagalaw sa kaban ng bayan.

Hindi na bago kay Lacson ang lumantad sa usapin ng transparency at wastong paggamit ng budget. Ngunit ngayon, ibang tono ang lumulutang. Mas agresibo. Mas direkta. At mas puno ng tensyon.

Ano Ba ang Open Budget System?

Ang ideya ay simple sa papel, pero mabigat sa implikasyon:

Lahat ng pondo ng pamahalaan ay magiging publicly accessible.
Kahit sino—mamamayan, media, eksperto—pwedeng i-monitor kung saan napupunta ang pera.
Hindi na magiging madali ang “insertion” o “realignment” nang walang paliwanag.
Wala nang espasyo sa lihim at bulag na tiwala.

Sa madaling sabi, ang Open Budget System ay parang pagbubukas ng ilaw sa isang silid na matagal nang madilim.

At doon nagsisimula ang tensyon.

Reaksyon ng Senado: Tahimik Pero Mabigat

Sa unang tingin, parang simpleng panukala na dapat ay madali lang tanggapin — sino ba naman ang ayaw sa transparency, ‘di ba? Pero ang katahimikan sa Senado matapos ihain ang panukala ay nakakabingi.

May mga senador na umiwas tumingin. May biglang tumingin sa dokumento. May ngumiti ng tipid na parang may gustong itago. At meron ding agad nagpahayag ng suporta, bagaman may pag-iingat.

Ang hangin sa loob ay hindi ordinaryo—tila may mabigat na hindi sinasabi.

Bakit nga ba may ayaw?

Hindi direkta sinabi. Walang nagdeklara ng pagtutol nang lantaran. Ngunit sa mga pahayag, tono, at atensyon ng ilang mambabatas, lumutang ang ilang posible — bagaman hindi direktang sinasabing dahilan:

May mga alokasyon sa budget na hindi gustong ipaliwanag nang detalyado.
May mga proyekto na “standard practice” nang hindi sinusuri.
Ang transparency minsan ay hindi komportableng kaibigan ng matagal nang sistema.

Hindi ito simpleng laban tungkol sa pera — ito ay laban sa kultura ng pamamahala.

Lacson: Matatag, Direkta, Walang Takot

Sa harap ng tensyon, nanindigan si Lacson.
Hindi siya sumigaw. Hindi siya naghamon. Ngunit sa kalmadong tono niya, dama ang bigat ng bawat salita:

“Kung walang dapat itago, walang dapat katakutan.”

Simple. Malinaw. Tumatama.

Reaksyon ng Publiko: Uminit ang Diskurso

Sa social media, iba’t ibang boses ang sumulpot:

“Tama! Dapat transparent!”
“Kung ayaw nila, ibig sabihin may tinatago!”
“Sana maisabatas, para makita natin ang totoong galaw ng pondo.”
“Pero kaya ba nating bantayan kung maging bukas na lahat?”

Nagkaroon ng mga live discussion, commentary, news breakdown — naging mainit na usaping pambansa.

Ano ang Nakataya?

Kung maisasabatas ang Open Budget System:

Mas magiging responsable ang gobyerno.
Mas makikita ng publiko ang tunay na direksyon ng pondo.
Mas mababawasan ang espasyo para sa anumang “lusot”.

Pero sa kabilang banda:

May mga maaapektuhang nakasanayang proseso.
May masisilip na matagal nang hindi inaabot ng tanong.
May mga taong maaaring hindi handa na ma-review ang kanilang papel sa budget.

Konklusyon

Ang panukala ni Lacson ay hindi lamang panukala — ito ay panawagan ng pagbabago.
Isang tanong na ibinato sa buong pamahalaan:

“Handa ba kayong maging ganap na bukas?”

At sa responsibilidad bilang mamamayan, ang tanong ay tumatalbog din sa atin:

“Handa ba tayong makita ang buong katotohanan — kahit hindi komportable?”

Ang laban ay hindi pa tapos.
Maaring ito ay simula pa lamang.