Ang Pambihirang Viral Video: Ang Katotohanan sa Likod ng Mesa ng Malacañang na Nagmulat sa Bayan

Biglaang kumalat sa social media ang isang video na naglalaman ng testimonya mula sa isang indibidwal na nagbigay ng matinding kaibahan sa karanasan niya sa loob ng Palasyo ng Malacañang. Ang video, na mabilis na naging viral, ay hindi lamang nagpakita ng pagkakaiba ng mga administrasyon kundi nag-iwan ng matinding tanong sa puso ng bawat Pilipino: Gaano ba kasimple o kaluho ang pamumuhay ng ating mga lider habang naghihirap ang taumbayan? At ano ang tunay na halaga ng prinsipyo ng delicadeza o paggalang sa pondo ng bayan?

Ang matinding salpukan ng pananaw at prinsipyo, na tila naganap sa mesa ng Pangulo, ay nagbigay-liwanag sa isang nakakagulat na katotohanan—isang katotohanang masakit tanggapin at mahirap lunukin. Ang paghahanay ng simpleng ulam na may okra, sitaw, at talong laban sa araw-araw na steak at lobster buffet ay hindi lamang isyu ng pagkain, ito ay usapin ng moralidad, ng paggasta, at ng pagrespeto sa bawat sentimong nagmumula sa dugo at pawis ng bawat manggagawang Pilipino.

 

Ang Tumpak na Panata ng Pagtitipid: “Pera ng Taong Bayan”

 

Sa isang bahagi ng viral na testimonya, inalala ng isang nagsalita ang kanyang pagdalo sa Malacañang sa ilalim ng nakaraang administrasyon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte. Ang kwento ng pulong ay tila nagsimula sa isang simpleng paanyaya ngunit nagtapos sa isang matinding aral ng pagpapakumbaba at pagtitipid.

Ayon sa salaysay, ang hinanda raw na pagkain ay napakasimple: isang okra, isang sitaw, at isang talong—mga gulay—kasama ng isda at sabaw na may malunggay [00:00]. Isang pagkaing maituturing na pang-karaniwang Pilipino, malayo sa inaasahan sa isang opisyal na tanggapan. Ang paliwanag ni Duterte, ayon sa nagsalita, ay mas nagpatindi sa respeto.

“Ayaw niya na kumakain ng steak sa Malacañang dahil masyadong mahal,” pagbahagi ng nagsalita [00:16]. Ang dahilan: “Syempre nakakahiya, kumakain tayo ng masarap, maraming naghihirap” [00:24]. Hindi lamang ito isyu ng presyo kundi isyu ng kahihiyan—ang delicadeza—na nararamdaman ng isang lider sa pagluluho habang ang taumbayan ay nagdarahop. Dagdag pa, ang pagtanggi ni Duterte na magpatawag bilang “Presidente” at mas gusto ang “Mayor” ay lalong nagpakita ng pagpapakumbaba, na nagpataas sa pagtingin at respeto ng mga nasa paligid [00:32].

Ang salaysay ay umabot pa sa paglalarawan ng pang-araw-araw na karanasan ng pagkain kasama ang dating Pangulo. Ang mga ulam ay nananatiling simple: piniritong isda, misua, prutas, dessert, at kanin [00:59]. Ang patunay at paalala ni Duterte sa kanyang mga kasama ay isa sa pinakamahahalagang linya sa testimonya: “Kasi hindi natin pera ‘yan. Pera ng taong bayan ‘yan” [01:14].

Ang ganitong uri ng pamumuhay—tahimik at simpleng isinabuhay—ay nag-ugat sa isang matibay na paniniwala: ang pondo ng gobyerno ay isang sagradong tiwala. Hindi ito personal na pondo, at ang bawat desisyon sa paggasta, kahit pa sa simpleng ulam, ay dapat nakatuon sa kapakanan ng nakararami. Ang kaisipang ito ay nagbigay ng isang malinaw na larawan ng isang lider na may malalim na pagpapahalaga sa pagtitipid at accountability.

Ang Nakakabiglang Pagbabago: Steak, Lobster, at ang Kaban ng Bayan

 

Ngunit ang diwa ng pagtitipid at delicadeza ay tila biglang naglaho nang magbago ang administrasyon. Sa pagbabalik ng nagsalita sa Malacañang, sa ilalim ng “this president,” isang matinding shock ang sumalubong sa kanya.

“I was so shocked, so shocked at what I saw,” mariing pahayag ng nagsalita [01:24].

Ang inilarawan niya ay isang eksena na tila nagmula sa isang marangyang palasyo sa ibang bansa: isang buffet spread na may steak at lobsters sa kalagitnaan ng araw [01:32]. At ang mas nakakagulat pa, ang nakarating na impormasyon sa kanya ay ito raw ay “an everyday thing”—isang pang-araw-araw na handaan, gamit ang “people’s money” [01:39].

Ang matinding kaibahan ay hindi na maitatago. Mula sa pinaka-simpleng ulam na nagpapakita ng paggalang sa paghihirap ng taumbayan, bigla itong napalitan ng handaan na nagpapahiwatig ng walang-pakundangan at tila walang-sawang paglustay ng pondo. Ang tanong: Kung ang isang simpleng isda ay tinutumbasan ng “pera ng taong bayan,” paano pa kaya ang isang buffet na may steak at lobster araw-araw? Ang bigat ng paggastos, kung totoo ang mga pahayag, ay hindi lamang nagpapatindi sa pondo kundi nagpapakita ng isang malaking pagkalihis sa moralidad ng paglilingkod.

Ang mga salitang “Pera ng taong bayan” ay ginamit ng parehong administrasyon, ngunit tila magkaiba ang interpretasyon. Para sa dating administrasyon, ito ay panawagan para sa pagtitipid at kahihiyan. Para sa kasalukuyan, tila ito ay naging carte blanche o malayang paggasta, basta’t may nakahain. Ang kaso ng delicadeza ay tila lalong nagiging usapin, dahil ang talamak na kahirapan sa bansa ay hindi pa rin nababawasan.

 

Ang Pagkagising ng Bayan at ang Banta ng “Hindi Nagkakaisang Script”

 

Ang paglabas ng viral video na ito ay nagmulat sa marami. Habang may mga natawa at napikon, mas marami ang “natauhan” [03:03]. Ang mga detalyeng isiniwalat ay hindi karaniwang maririnig sa balita o mababasa sa mga pangunahing headline, kaya naman malaki ang epekto nito sa publiko. Ang matinding pagkabigla ay nagdulot ng pag-aalinlangan at pagtatanong: “Matagal na pala tayong nabola at hindi natin ito alam?” [03:09].

Ang video mismo ay nagbigay ng spekulasyon na tila “hindi nagkaisa ng script” ang mga nasa kapangyarihan [02:16]. Ang pagkakaiba-iba ng mga naratibo tungkol sa kung paano dapat gamitin ang pondo ng bayan ay nagdulot ng kalituhan, na humantong sa paglabas ng “nakakagulat na katotohanan.”

Ang usapin ay umikot sa kung sino ba talaga ang “kumakain ng totoo” at kung sino lang ang “ginagawang ulam ang taong bayan” [05:19]. Ang tindi ng damdamin na lumabas sa social media ay nagpapakita ng matinding pagkadismaya ng mga Pilipino na patuloy na nagtatrabaho, nagbabayad ng buwis, at umaasa sa kanilang gobyerno na maging tapat at matipid. Ang bawat sentimo na ginastos sa bawat hiwa ng steak ay nararamdaman bilang isang sentimo na inalis sa mga serbisyo at programa na sana ay makakatulong sa mahihirap.

Ang panawagan ay malinaw: kailangan ng isang gobyerno na may kahihiyan sa taong bayan [04:24]. Isang gobyernong maliwanag na nauunawaan ang bigat ng mga salitang “Hindi hindi ninyo pera ‘yan, pera ng taong bayan ‘yan.”

Paghahanap sa Katotohanang Walang Pagbabago

 

Sa gitna ng ingay, kalituhan, at pagdududa, ang viral video ay nag-iwan ng isang panghuling mensahe: sa kabila ng lahat ng tila kasinungalingan, pagkukunwari, at kalituhan sa mundo ng pulitika, may isang katotohanan na hindi nagbabago, nagsisinungaling, o nagpapanggap [05:34].

Ang matinding pagbabago sa paggasta sa Malacañang ay nagpapakita ng isang krisis sa prinsipyo at moralidad. Ang kwento ng okra at steak ay naging metapora para sa dalawang magkaibang klase ng pamamahala—ang isa ay nagpapakita ng pag-iingat at paggalang sa pondo ng bayan, at ang isa ay nagpapakita ng luho at pagpapasasa. Ang pagpili kung sino ang dapat pamarisan ay nasa kamay ng taumbayan.

Ang hamon ngayon sa bawat Pilipino ay ang magpasya: Mananatili ba tayo sa ingay at kasinungalingan ng mundo, o maghahanap tayo ng tunay at di-nagbabagong katotohanan [06:18]? Ang aral ng video ay malinaw: ang tunay na liderato ay matatagpuan hindi sa mamahaling handa o sa kaluhoan ng palasyo, kundi sa simpleng pagkilala at paggalang sa pinanggalingan ng bawat sentimo—ang pera ng taong bayan. Ang ating bansa ay nangangailangan ng liderato na handang mamuhay nang may delicadeza at handang magpakita ng kahihiyan sa gitna ng matinding paghihirap ng kanyang nasasakupan. Kung hindi, ang steak at lobster na iyan ay patuloy na magiging tila lason sa kaban ng bayan. (Kabuuang salita: 1,114)