Sa mabilis na pag-inog ng mundo ng pulitika sa Pilipinas, madalas nating masaksihan ang mga biglaang pagbabago na tila ba isang eksena mula sa isang teleserye. Ngunit ang naganap sa loob ng Senado nitong nakaraang mga linggo ay hindi lamang basta drama—ito ay isang kaganapan na may malalim na implikasyon sa ating sistema ng hustisya at pananagutan. Pagkatapos ng mahabang pananahimik matapos siyang sibakin bilang Chairman ng makapangyarihang Blue Ribbon Committee, nagsalita na si Senator Rodante Marcoleta upang ilantad ang tinatawag niyang “tunay na dahilan” sa likod ng biglaang pagbabago sa liderato ng Senado.
Ang Biglaang Pagbabago: Isang Kudita sa Mata ng Publiko
Naging usap-ubusan sa social media ang mabilis na pagpapalit ng liderato kung saan pinalitan ni Senator Tito Sotto si Senate President Chis Escudero. Kasabay nito, tinanggal din si Marcoleta sa kanyang posisyon bilang pinuno ng komiteng nag-iimbestiga sa mga pinakamalalaking anomalya sa gobyerno. Ayon kay Marcoleta, ang pagkakatanggal sa kanya ay hindi aksidente kundi isang planadong hakbang upang pigilan ang mga katotohanang unti-unti nang lumalabas.
“Ako po talaga ang kanilang pakay,” pahayag ni Marcoleta sa programang Saga ng Mamamayan. Ayon sa kanya, si Senator Chis Escudero ay tila naging “collateral damage” lamang dahil nanindigan ito na huwag siyang palitan bilang Chairman ng Blue Ribbon Committee. Ang mabilisang pagkilos na ito ay nag-iwan ng maraming katanungan sa publiko: Sino ang natatakot sa mga imbestigasyon ni Marcoleta?
Ang Koneksyong Sotto at ang Isyu ng Bias
Isa sa pinaka-kontrobersyal na bahagi ng rebelasyon ni Marcoleta ay ang kanyang pagkuwestiyon sa motibo ni Senate President Tito Sotto. Binigyang-diin ng senador ang tila pagkakaroon ng “conflict of interest” dahil sa ugnayan ni Sotto sa kanyang pamangkin na si Pasig City Mayor Vico Sotto. Ayon kay Marcoleta, may mga hakbang na ginagawa sa Senado na tila pabor sa mga kaalyado sa pulitika at kontra sa mga katunggali ng kanyang mga kamag-anak.
Kinuwestiyon din ni Marcoleta ang pagpapasalita kay Mayor Vico sa House of Representatives, hindi para magbigay ng ebidensya, kundi para maghayag ng personal na opinyon laban sa mga kalaban nito sa pulitika. “Ang opinyon ba’y tinatanggap sa pagdinig? Sa bawat pagdinig, ang opinyon ay binabaliwala,” ani Marcoleta. Ang tila pagtatanggol umano ni Tito Sotto sa kanyang pamangkin habang kinukuwestiyon ang mga sworn statements na hawak ni Marcoleta ay itinuturing niyang tanda ng bias.
Ang Ghost Projects at ang 10 Panukalang Batas
Sa loob lamang ng tatlong pagdinig, marami na umanong natuklasan si Marcoleta kaugnay ng mga “ghost projects” o mga maanumalyang flood control projects na naglulustay ng bilyon-bilyong pondo ng bayan. Dahil dito, nakapagbalangkas na siya ng sampung (10) mahahalagang panukalang batas na naglalayong tapalan ang mga butas sa sistema, kabilang ang mga sumusunod:
Amendments sa Procurement Law – Upang maiwasan ang manipulasyon sa bidding ng mga proyekto.
Anti-Graft Law Amendments – Upang mas patibayin ang parusa sa mga korakot.
Witness Protection Law Improvements – Para sa mas mabilis na pagbibigay ng immunity sa mga whistleblower.
AMLA Amendments – Upang mapigilan ang paggamit ng mga casino sa money laundering.
False Claims Act – Na magbibigay karapatan sa ordinaryong mamamayan na magsampa ng kaso laban sa mga opisyal.
Sa kabila ng mga planong ito, tila naudlot ang lahat nang mapalitan ang liderato. Ang dahilan ng mga nakiusap na palitan siya? Masyado raw “prosecutorial” ang kanyang istilo. Ngunit giit ni Marcoleta, ang mandato ng Blue Ribbon ay hanapin ang malfeasance, misfeasance, at nonfeasance—isang gawaing hindi magagawa kung hindi magtatanong nang diretso.
Ang Sabwatan ng “Malalaking Isda”
May mga ulat din na lumabas na may 17 congressmen at 10 opisyales ng DPWH ang sangkot sa mga anomalya na nais isiwalat ng isang testigo na hinihingan ni Marcoleta ng proteksyon. Ngunit tila binara ito ng Department of Justice (DOJ) at ng bagong liderato ng Senado sa pamamagitan ng paghingi ng “restitution” o pagsasauli muna ng ninakaw bago bigyan ng proteksyon—isang kondisyon na wala naman sa batas ayon kay Marcoleta.
“Para kang namimingwit… kailangan mo ng pain para makahuli ng malaking isda,” paliwanag ni Marcoleta. Kung hindi bibigyan ng proteksyon ang mga whistleblower, walang tatayo upang magsalita laban sa mga makapangyarihang tao.
Isang Panawagan para sa Katotohanan
Ang rebelasyon ni Senator Rodante Marcoleta ay isang malakas na paalala na ang laban para sa katarungan ay madalas na nahaharap sa pader ng pulitika. Ang pagkakatanggal sa kanya ay maaaring tingnan bilang isang pagkatalo, ngunit ang kanyang paglalahad ng katotohanan ay nagsilbing mata para sa mga Pilipino.
Sa huli, ang mahalaga ay ang integridad ng ating mga institusyon. Ang kaban ng bayan ay hindi dapat maging laruan ng mga magkakamag-anak o magkakaalyado sa pulitika. Habang patuloy ang bangayan sa Senado, ang sambayanan ay nananatiling nagbabantay, umaasang ang tunay na katarungan ay hindi lamang para sa mga may kapangyarihan, kundi para sa bawat ordinaryong Pilipino na siyang tunay na nagmamay-ari ng kaban ng bayan.
