Sa mundo ng pulitika, may mga pagkakataong ang pagkawala ay mas masahol pa kaysa paglitaw. Ito mismo ang nangyayari ngayon kay Congressman Paolo “Pulong” Duterte, na ang pangalan ay “viral ngayon” at “kalat na kalat po ngayon sa social media” [00:00] dahil sa kaniyang matinding desisyon na hindi humarap sa pagdinig ng Independent Commission for Infrastructure (ICI).
Ang kontrobersiya ay nakasentro sa sinasabing Php 51 bilyon [01:26] hanggang Php 52 bilyong [04:37] insertion at anomalya sa mga flood control project, lalo na sa Davao City First District na kaniyang sinasakupan [03:17]. Sa harap ng mga akusasyon ng ghost projects, substandard quality, at kickbacks na nagpapatuloy sa pagbaha [04:48], tanging si Pulong Duterte lamang ang naglakas-loob na tumanggi sa imbitasyon ng ICI. Ang kanyang pag-iwas ay nagbunga ng matitinding tanong sa integrity at moralidad ng kaniyang posisyon, na nag-ugat sa isang sentimyentong nagpapahiwatig ng guilt [06:35]. Ang kanyang non-appearance ay hindi lamang isyu ng pulitika, kundi isang malaking red flag na nagdudulot ng pagduda sa buong bansa.
Ang Tanging Hindi Sumipot: Isang Arogansiyang Nagbunga ng Galit
Ang ICI ay itinatag upang maging isang friendly at transparent na forum [01:56] para sa pag-iimbestiga ng systemic corruption sa imprastraktura ng bansa. Ang komisyon ay nagbigay ng pagkakataon sa mga opisyal na maipaliwanag ang kanilang panig, at lahat ng inimbitahan—maging kongresista man o iba pang opisyal—ay pumunta [02:59], [03:48]. Subalit, sa kaso ni Pulong Duterte, ang panuntunan ay nabali.
Ang pagtanggi niya ay isang “very first time” na pangyayari [01:51]. Sa kaniyang liham kay ICI Chair Andres Reyz Jr., idiniin ng kongresista na ang ICI ay bahagi ng executive branch kaya’t “wala umano itong kapangyarihang ipatawag o pilitin ng isang kasalukuyang miyembro ng Kamara” [03:37].
Ang legal na technicality na ito ay agad na pinuna ng mga kritiko. Ang katwiran ni Pulong ay nagbigay ng impresyon na may “exempted na mga pulitiko” [07:12] dahil sa kanilang posisyon. Ang pag-iwas niya ay itinuring na isang matinding pagka-duwag at arogansiya [02:07]. Ang tanong ay bumalik sa kaniya: “Bakit takot sa imbestigasyon kung wala namang tinatago?” [02:03].
Ang pagtanggi ni Pulong ay lalo pang nagpalaki sa hinala dahil sa nauna niyang pahayag. Nauna na niyang sinabi na handa siyang humarap sa ICI dahil wala naman umano siyang tinatago [04:24]. Ang sudden U-turn na ito ay nagbigay ng malaking butas sa kaniyang credibility. Hindi nagtagal, ang kaniyang absent ay tiningnan ng publiko na may pre-judgment: “Ayaw mabuking” [06:20], at “Obvious na guilty” [06:35].
Ang Palusot at ang Galit ng Publiko: Pag-Target Lamang daw sa Davao?
Upang palakasin ang kaniyang pag-iwas, naglabas si Pulong Duterte ng depensa na tila siya ay biktima ng selective justice. Nagtataka raw siya kung bakit tila inihiwalay at inihiwalay lamang ang Davao City sa flood control isyu [04:44]. Tinanong pa niya kung bakit hindi nababanggit ang ibang mga distrito na may Php 200 bilyon, Php 30 bilyon, at Php 50 bilyong flood funds [04:53].
Ngunit ang narrator mismo ng video at ang mga analyst ay mabilis na nagpabulaan sa kaniyang palusot [05:54]. Ayon sa impormasyon, hindi ang Davao ang unang inuna sa imbestigasyon. Sa katunayan, ang mga focus ng ICI ay nasa iba’t ibang lugar na may matitinding anomalya, kabilang ang Bulacan, Oriental Mindoro, at Bicol [05:36]. Ang Davao ay hindi pa nga napupukusan sa sobrang dami ng kaso, at ang pag-iimbita sa kaniya ay nagpapakita na hindi siya inuuna, kundi bahagi ng malawakang paglilinis [05:45]. Ang kaniyang akusasyon na selective ang imbestigasyon ay tiningnan bilang isang desperate move upang bigyan ng political color ang kaniyang pag-iwas.
Ang paghahanap niya ng legal shield ay hindi nagbunga ng simpatiya, kundi galit. Ang mga komento sa social media ay brutal:
“Ayaw mabuking” [06:20] at “Ayaw bang mabisto” [06:53]
“Obvious na guilty” [06:35]
“May tinatago yan na ayaw malaman” [06:37]
“Guilty kaya takot” [10:38]
Ang kaniyang no-show ay nagbigay ng impresyon na mayroong impunity o proteksiyon sa mga “nasa tuktok” [09:45]. Ang ideya na ang batas sa Pilipinas ay “ganyan kababaw” [09:57]—na ang mga nasa rurok ay makakalusot sa pagsasabing “hindi ako sakop diyan” [10:07]—ay isang malaking dagok sa rule of law at sa tiwala ng taumbayan sa mga opisyal.
Ang Tunay na Hukuman: Pagsingit ng Office of the Ombudsman
Ang legal na argumento ni Pulong Duterte, na hindi siya sakop ng ICI, ay maaring tama sa teknikal na punto. Subalit, ang ICI ay hindi naman ang huling korte. Sa katunayan, ang mandato ng ICI ay hindi ang magkaso, kundi ang mag-imbestiga at mag-recommend sa Ombudsman na kasuhan [08:10]. Ang pagdalo sana niya sa ICI ay isang opportunity upang linisin ang kaniyang pangalan, magsumite ng mga dokumento, at pabulaanan ang mga alegasyon [08:51].
Ngunit sa pag-iwas niya, ang kaniyang kaso ay nagiging mas matibay na i-refer sa Office of the Ombudsman. Ito ang tunay na hukuman na hindi na niya pwedeng ilagan. Kapag ang kaso ay nasa Ombudsman na, ang kaniyang legal defense na siya ay miyembro ng Kongreso at hindi sakop ng executive body ay hindi na magiging sapat.
Ang Ombudsman ay gumagana batay sa legal order at may kapangyarihang magbigay ng subpoena at compelling order [08:10]. Walang pulitiko, gaano man katigasin o ka-makapangyarihan [09:17], ang maaaring makalusot sa batas kapag ang ebidensya ay sapat na. Ang kanyang pagka-absent sa ICI ay nagbigay ng mas malaking go signal sa Ombudsman, na siyang mag-iimbestiga ng mga anomalya, irrespective of kaniyang political affiliation [06:56].
Ang bawat mamamayan ay umaasa na ang katarungan ay magsisilbi. Ang Php 52 bilyong pondo na dapat sana ay nagprotekta sa buhay at ari-arian ng mga taga-Davao at iba pang lugar ay hindi dapat maglaho na lamang sa mga technicalities at palusot. Ang mga guilty na opisyal—mula sa lowest rank hanggang sa mga “nasa tuktok” [09:45]—ay dapat managot.
Ang viral na pag-iwas ni Congressman Duterte ay nagbigay ng malaking moral challenge sa gobyerno. Ang kaniyang desisyon ay hindi lamang personal; ito ay sumasalamin sa kultura ng pananagutan sa bansa. Sa huli, ang pag-asa ay nananatili sa mga ahensiya na tulad ng Ombudsman, na inaasahang hahatak sa kanya at lilitaw sa publiko ang buong katotohanan. Kung walang tinatago, sana ay sumipot na lamang siya [10:46]. Ngunit sa kaniyang pag-iilag, tanging ang suspicion at ang hatol ng taumbayan ang naiwan: Guilty kaya takot?
