Ang Pagsasalubong ng Batas at Pulitika: Isang Beteranong Mambabatas at ang Kaniyang Paninindigan sa Gitna ng Katahimikan

 

Ang Senado ng Pilipinas ay hindi lamang isang bulwagan ng debate; ito ay sentro ng mga labanan sa pagitan ng kapangyarihan at katotohanan. Kamakailan, isang sesyon ng paghimay sa badyet ang naging saksi sa sunud-sunod na matatalim na pagtatanong, na pinamunuan ni Senador Robin Padilla, na ang bawat salita ay nagdadala ng bigat ng kaniyang personal na karanasan at matinding paninindigan. Ang diskurso ay umikot hindi lamang sa mga bilyon-bilyong pondo, kundi lalo’t higit, sa mga prinsipyo ng batas, due process, at ang laban para sa hustisya—lalo na sa usapin ng International Criminal Court (ICC) at ang nakababahalang isyu ng kulang na pondo para sa Sharia Courts.

Ang sesyon ay nag-umpisa sa isang maingat at detalyadong pagtatanong, na sa bandang huli, ay nagtapos sa isang matinding pagkadismaya na nagbunga ng pahayag na naging headline ng buong bansa: “Senator Marcoleta nga tumahimik, TATAHIMIK na din po ako.” [00:09, 23:59]

Ang linyang ito ay hindi lamang isang simpleng pagsuko; ito ay naging simbolo ng frustrasyon ng mga mambabatas sa harap ng mga limitasyon na inilatag ng legal na sistema. Sa isang banda, si Padilla ay isang passionate na tagapagtaguyod ng batas, subalit sa kabilang banda, siya ay napatigil ng isang doktrinang tila mas makapangyarihan kaysa sa tungkulin ng Senado: ang sub judice.

Ang Tali ng Sub Judice at ang Hamon ng ICC

 

Ang unang malaking bahagi ng diskusyon ay umikot sa paglalabas ng Korte Suprema ng bagong Rules on Extradition Proceedings noong Nobyembre 10, 2025. Sinimulan ni Padilla ang kaniyang pagtatanong sa mga legal na technicalities na nakapalibot sa isyu ng surrender o extradition, na sa likod ng lahat ay tungkol sa kaso ni dating Pangulong Duterte at ang isyu ng warrant of arrest na posibleng inilabas ng ICC.

Ang mga tugon mula sa kinatawan ng Korte Suprema ay nagbigay-linaw sa ilang mahahalagang punto:

Ang Batas sa Pagsuko: Ang bagong rules ay mahigpit na umaaplay lamang sa mga kaso kung saan may umiiral na extradition treaty sa pagitan ng Pilipinas at ng humihiling na estado [01:21].

Ang Pagkakaiba ng ICC: Dahil ang ICC ay hindi isang estado, kundi isang international tribunal, ang mga rules on extradition ay “strictly speaking, no” [02:52] na umaaplay sa kanila. Ito ay nagpapatibay sa matagal nang paninindigan na ang Pilipinas ay may sariling proseso at hurisdiksyon.

Supremasiya ng Konstitusyon: Sa gitna ng anumang legal na gulo, ang Saligang Batas (Constitution) ang mananaig [03:28]. Ang pagprotekta sa due process of law—na walang sinuman ang maaalis sa kaniyang buhay, kalayaan, o ari-arian nang walang due process—ay ang pinakamataas na legal na paninindigan ng bansa.

Pag-alis sa Rome Statute: Muli ring binanggit na ang Pilipinas ay nag-withdraw na sa Rome Statute [04:14], na nag-alis sa legal na basehan para sa obligasyon na sumuko o mag-extradite sa mga hinahanap ng ICC.

Sa mga katanungang ito, tila nagkaroon ng legal defense ang Pilipinas laban sa anumang direktang pangingialam ng ICC. Subalit, ang pag-uusap ay umabot sa kritikal na punto nang tanungin ni Padilla ang tungkol sa kaso ni Senador Bato dela Rosa, na may aktibong petisyon sa Korte Suprema.

Dito na pumasok ang “pader” ng sub judice.

Ang kinatawan ng Korte Suprema ay mariing umiwas sa pagbibigay ng anumang opinyon o clarification tungkol sa mga isyu na pending sa kanilang hukuman [07:37]. Ang sub judice rule ay isang batas na nagbabawal sa sinuman na magbigay ng komento o opinyon sa mga kaso na aktibong dinidinig upang hindi ma-impluwensiyahan ang magiging desisyon ng korte [09:43].

Ang tugon na ito ay nagdulot ng sakit kay Padilla. Nagpahayag siya ng pagtataka: “Kailangang bang nasa korte tayong lahat and there is an active case being litigated? Is this not a proper forum for the Supreme Court to also advise us, to help us…?” [08:33]

Ang paghahanap ni Padilla ay hindi lamang para sa legal opinion; ito ay para sa guideline na makakatulong sa mga mambabatas. Ang tugon na ang mga Hukom ay pinagbabawalang magbigay ng opinyon sa labas ng proseso ng kaso, upang maiwasan ang perception ng partially o pagkiling [11:18], ay lalong nagpakulo ng dugo ni Padilla.

“Bakit naman parang selective, Mr. President?” [09:18] Ang kaniyang tanong ay tumukoy sa retired justices na patuloy na nagkocolumn sa diyaryo at nagbibigay ng opinyon sa mga aktibong kaso, samantalang ang mga aktibong justices at administrators ay pinagbabawalan [12:05]. Ito raw ay nagpapakita ng double standard [12:38].

Ang paghahanap ng kasagutan ni Padilla ay bigo, at ito ang humantong sa kaniyang famous line na nagpapatunay na kahit ang kaniyang passion at fire ay kailangang sumunod sa mas mataas na utos ng batas: “Maraming salamat po, eh wala po akong magagawa. Senator Marcoleta nga tumahimik, TATAHIMIK na rin po ako.” [23:59] Ang kaniyang pagpapatahimik ay naging pambansang usapin, na nagtatanong kung kailan ba dapat manahimik ang mga mambabatas sa ngalan ng due process at kailan sila dapat magsalita para sa katotohanan.

Ang ₱200-M na Lamat: Pondo para sa Hustisya ng mga Muslim

 

Pagkatapos ng matinding legal na diskurso, nag-shift si Senador Padilla sa isang isyu na malapit sa kaniyang puso at sa kaniyang mga kapatid na Muslim: ang pagsasakatuparan ng batas tungkol sa Sharia Courts [14:12].

Kamakailan ay pinirmahan ng Pangulo ang isang batas na naglalayong magdagdag ng tatlong Sharia Judicial Districts at 12 Sharia Circuit Courts. Ang batas na ito ay matagal nang hinihintay ng komunidad ng mga Muslim, lalo na’t sila ay nakakalat na sa iba’t ibang lugar sa bansa, hindi lamang sa Mindanao [18:23]. Ang pagkakaroon ng Sharia Courts ay malaking tulong sa pagresolba ng kanilang mga isyu batay sa kani-kanilang batas, kultura, at relihiyon.

Subalit, mayroong malaking problema. Sa badyet na inihanda, ang inilaang pondo ay sapat lamang para sa dalawang distrito, at hindi tatlo [16:57]. Ang lamat sa badyet ay nagpapahiwatig ng kakulangan ng prioritization at kawalan ng atensyon sa mahalagang batas na ito.

Ang panawagan ni Padilla ay direkta at pasiónado. Kinakailangan ang ₱200 Milyon na karagdagang pondo upang maisagawa ang buong nilalaman ng batas—ang tatlong district at labindalawang circuit courts [17:06]. Ang kaniyang boses ay naging tinig ng mga Muslim na naghahanap ng hustisya at legal na pagkilala sa loob ng sistema.

Sa pagtatanong ni Padilla, ang kinatawan ng Senado (ang sponsor) ay agad na nagbigay ng aksyon. Dahil sa tindi ng kaniyang panawagan at ang kaniyang pagiging vocal advocate, ipinanawagan ng Majority Leader na makipag-usap kay Chairman Win (Chairman ng Finance Committee) upang hanapin ang karagdagang ₱200 Milyon [17:55]. Ang mabilis na tugon na ito, na sinundan pa ng pag-oo ni Chairman Win [19:00], ay nagpapakita na ang passionate advocacy ng isang mambabatas ay may kapangyarihan na magpalipat ng pondo at magbago ng priyoridad sa badyet.

Bukod sa pondo, tinalakay din ni Padilla ang problema sa personel ng Sharia Courts. Ang paghahanap ng mga hukom ay naging challenging dahil ang requirement ay kailangan silang maging Sharia Lawyer at miyembro ng bar [19:56]. Mas attractive daw kasi ang regular courts, na nagreresulta sa kakaunting aplikante [20:49]. Muli, gumamit ng kaniyang influensiya si Padilla at nakiusap sa kaniyang mga kapatid na Muslim na mag-aplay: “Mananawagan po ako diyan sa ating mga kapatid para mapunuan po yang napakagandang batas po na yan.” [21:23].

Ang Kalooban ng Batas: ‘Dura Lex Sed Lex’

 

Ang pangwakas na punto ni Senador Padilla ay isang pagpapatibay ng kaniyang paninindigan sa kabuuan ng batas. Tinanong niya ang tungkol sa isang komentong narinig niya sa telebisyon na “we can bend the law” [24:22].

Ang tanong na ito ay napakalapit sa kaniyang personal na buhay. “Ako po kasi ay naniwala sa batas. Ako po ay tatlong taong nakakulong. Pinabayaan ko po na I served my sentence dahil naniniwala po ako sa batas,” ang matapang na pahayag ni Padilla [24:47].

Ang tugon ng Korte Suprema representative ay ang pagbanggit sa Latin Maxim: “dura lex sed lex”—The law may be harsh, but it is the law [25:04].

Ang batas ay hindi maaaring baluktutin (bend) [25:24]. Bagama’t inaamin na ang interpretasyon ng batas ay nag-iiba-iba sa mga abogado (“ma u um so yun po ah may kanya-kanyang opinyon ng ating mga abogado” [26:01]), ang Korte Suprema pa rin ang final arbiter ng lahat ng interpretasyon.

Sa huli, si Padilla ang nagbigay ng final verdict sa kaniyang sarili: “Well ako na lang po ang sasagot. Hindi ito opinyon ng korte suprema. Ah opinyon ko ito. Hindi ho pwede.” [26:31].

Ang pagtatapos na ito ay nagbigay ng sintesis sa buong pagdinig. Mula sa pagiging biktima ng sub judice rule, tungo sa pagiging tagapagtaguyod ng hustisya para sa kaniyang komunidad, at sa huli, bilang isang matibay na paninindigan sa integridad ng batas. Ang pagdinig na ito ay nagpatunay na ang Senado ay hindi lamang tungkol sa pulitika, kundi tungkol sa moral fortitude at ang determinasyon ng mga mambabatas na hanapin ang katotohanan—kahit pa sila ay pinipilit manahimik. Ang laban para sa ₱200 Milyon at ang paninindigan sa due process ay isang patunay na ang totoong pagbabago ay nagsisimula sa maliliit ngunit matitinding aksyon.