Headline: Zaldy Co: Ang Misteryo sa Likod ng Yaman at Impluwensya, at ang mga Tanong na Hindi Masagot

 

Sa mundo ng negosyo at politika sa Bicol, isang pangalan ang hindi maiiwasang mabanggit – si Elizaldi “Zaldy” Salcedo Co. Kilala siya bilang isang negosyanteng naging matagumpay sa iba’t ibang industriya, at kalaunan ay pumasok din sa komplikadong mundo ng politika. Ang kanyang kuwento ay hindi lamang tungkol sa pag-angat ng negosyo kundi pati na rin sa malawak na impluwensya na kanyang pinamahalaan sa rehiyon. Ngunit kasabay ng kanyang tagumpay, lumitaw din ang mga kontrobersya at mga tanong tungkol sa lawak ng kanyang kayamanan, ang papel ng kanyang pamilya, at ang mga isyung bumabalot sa kanyang pangalan. Saan nga ba siya ngayon, at ano ang kanyang tunay na kalagayan?

Ipinanganak si Elizaldi “Zaldy” Salcedo Co sa Tabaco City, Albay. Nagmula siya sa isang pamilya na may matibay na background sa negosyo, kung kaya’t bata pa lamang ay natutunan na niya ang pamamalakad at pakikitungo sa iba. Ang kanyang edukasyon ay nagsimula sa Bicol University College of Education Integrated Laboratory School kung saan siya nagtapos ng elementarya noong 1982. Lumipat siya sa St. Gregory the Great Seminary sa Tabaco City para sa high school, na natapos niya noong 1986. Nag-aral siya ng computer engineering sa AMA Computer College at kalaunan ay nagtapos ng Masters in Business Administration sa Aquinas University.

Noong 1990, at pagkatapos ay noong 1997, bago pa man siya pumasok sa politika, nagsimula si Zaldy Co sa negosyo ng construction. Itinatag niya ang Sunwest Construction and Development Corporation, na mula sa isang maliit na kumpanya ay lumaki at naging Sunwest Group of Companies. Hindi lamang construction ang pinasok ng grupo; pinalawak din ito sa real estate, power generation, quarrying, at turismo. Isa sa pinakakilalang pag-aari ng Sunwest ay ang Misibis Bay Resort sa Albay, isang high-end na destinasyon na naging simbolo ng pangalan ni Co bilang negosyante. Dahil dito, nakilala siya bilang isa sa mga pangunahing tao na nagtutulak ng pag-unlad sa Bicol, lalo na sa mga proyektong may kinalaman sa imprastruktura at renewable energy.

Noong 2019, pumasok si Co sa politika bilang kinatawan ng AKB party list sa Kongreso. Sa panahong ito, naging aktibo ang grupo sa pagsusulong ng mga proyekto para sa mga sektor na nasa laylayan at para rin sa mas malawak na benepisyo ng Bicol region. Dahil sa kanyang koneksyon at impluwensya, mabilis siyang nakakuha ng malaking posisyon. Noong Hulyo 2022, nahirang siya bilang chairperson ng House Committee on Appropriations, isang komite na napakahalaga dahil dito dumadaan ang pambansang budget. Ang posisyong ito ay isa sa pinakamakapangyarihan sa Kongreso at nagpapakita ng lawak ng tiwala at kapangyarihang hawak niya noon. Ngunit noong Enero 2025, bigla siyang nagbitiw sa kanyang posisyon. Ayon sa kanyang pahayag, ito ay dahil sa seryosong kalagayan ng kanyang kalusugan, na nangangailangan ng pagpapagamot sa ibang bansa. Ang kanyang pagbibitiw ay nagdulot ng maraming tanong, lalo na dahil sa lawak ng kanyang impluwensya at bigat ng posisyong kanyang hawak.

Hindi lamang si Zaldy ang naging aktibo sa negosyo at gobyerno; ang kanyang pamilya ay may malaking papel din sa mga kaganapan sa Bicol. Ang kanyang kapatid na si Christopher Co ay naging kongresista rin at may-ari ng High Tone Construction and Development Corporation, na isa sa mga pangunahing kontratista ng Department of Public Works and Highways (DPWH) sa Bicol, partikular sa mga proyekto ng flood control. May isa pa siyang kapatid, si Farida Odil Co, na naging gobernador ng lalawigan ng Albay. Bukod sa pagiging opisyal ng pamahalaan, sinasabing siya rin ang may-ari ng kumpanyang FS Builders, isa pang kontratista na nakakuha rin ng mga proyekto mula sa DPWH. Dahil dito, nagsimulang umingay ang usapin tungkol sa konsentrasyon ng mga pampublikong proyekto sa loob lamang ng iisang pamilya, na nagdulot ng mga tanong tungkol sa conflict of interest.

 

 

 

Nasa politika rin ang mga pamangkin ng pamilya Co. Isa na dito si Angelica Natasha Altavano, na nagsilbing kinatawan ng Barangay Health Workers Party List mula 2019 hanggang 2025. Sa kabilang banda, isa pang pamangkin niya na si Claudine Co ay nakilala rin sa social media bilang lifestyle vlogger. Naging kontrobersyal siya matapos mag-viral ang kanyang mga post na nagpapakita ng kanyang marangyang pamumuhay habang may mga bahaging binabaha sa Albay. Bukod dito, sinasabing aktibo rin siya sa negosyo ng pamilya at itinuturing na bahagi ng susunod na henerasyon ng mga Co na papasok sa negosyo at politika. Si Zaldy ay may asawa na si Main Co at may apat silang anak. Bagaman hindi lantad sa publiko ang kanilang personal na buhay, may mga ulat na nagsasabing unti-unti nang isinasama ang mga anak sa pamamahala ng Sunwest Group of Companies at inihahanda para sa mas malaking papel sa politika.

 

Hindi nakaligtas si Zaldy sa mga kontrobersya. Isa siya sa mga prominenteng mambabatas na madalas nababanggit pagdating sa mga isyu ng pambansang budget. Noong Pebrero 2024, nasangkot ang kanyang pangalan sa usapin ng farm scandal at sa procurement deal ng laptop ng Department of Education. Sa isang pagdinig sa Senado, binanggit ni Senate Majority Leader Joel Villanueva ang Sunwest Corporation, na pag-aari ni Co, bilang kabilang sa mga nasasangkot sa anomalya. Nagkaroon pa ng palitan ng akusasyon sa pagitan nina Villanueva at Co, na lalo pang nagpasiklab sa isyu. Pagsapit naman ng Setyembre 2024, naging laman muli siya ng balita matapos kontrahin ang pahayag ni Pangalawang Pangulo Sara Duterte, na nagsabing dalawang tao lamang umano ang may kontrol sa pambansang budget. Tinawag ito ni Co na “scam attempt” at ipinaliwanag na ang desisyon sa budget ay pinagdedesisyunan ng Kongreso sa mahabang proseso. Humantong pa ito sa mas matinding tensyon nang batikusin ni Co si Duterte dahil sa hindi pagdalo sa pagdinig ng Kamara tungkol sa budget ng Office of the Vice President para sa 2025.

Sa mga naging kontrobersya na kinasangkutan ni Zaldy Co, hindi rin nawala ang usapin tungkol sa paggamit ng pondo para sa mga proyekto. Ayon sa kanya, may obligasyon ang lahat ng opisyal ng gobyerno na maging malinaw sa paggamit ng pera ng bayan. Noong Oktubre 2024, sa gitna ng diskusyon sa Kamara tungkol sa Regional Infrastructure spending, sinabi ni Co na halos walang bilyong pondo ang inilaan para sa mga flood control project sa Bicol noong 2023. Mahalagang punto ito dahil ang rehiyon ay isa sa mga madalas tamaan ng bagyo at pagbaha, kaya agad itong kinwestiyon ng ilang mamamahayag, civil society groups, at mga residente ng Bicol. Para sa kanila, kung totoo na hindi nabigyan ng sapat na budget ang flood control, malaking tanong ito dahil matagal nang problema ng rehiyon ang paulit-ulit na pagbaha.

Sa gitna ng imbestigasyon sa Kongreso ukol sa mga anomalya at “ghost projects,” lalo pang tumutok ang mata ng publiko sa malalaking kontratista ng gobyerno. Kabilang sa mga madalas mabanggit ay ang Sunwest Corporation at High Tone Construction and Development Corporation, dalawang kumpanya na may kaugnayan sa pamilya Co. Mismong sa ulat ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr., kabilang ang dalawang kumpanyang ito sa top 15 contractors na nakakuha ng pinakamalalaking proyekto mula sa DPWH, na may kabuuang halaga na tinatayang nasa Php5 bilyon. Ngunit ayon sa mga ulat, hindi lahat ng proyektong ito ay naging malinaw; may mga sinasabing “ghost projects” at koneksyon sa ilang pulitiko na patuloy na iniimbestigahan. Bagaman iniulat na nag-divest na si Zaldy mula sa Sunwest, nanatili pa ring malapit ang kanyang pamilya sa operasyon ng mga kumpanyang ito. Ayon pa sa datos mula sa sumbong sa Pangulo website, nakuha ng Sunwest ang mahigit Php2.9 bilyong halaga ng kontrata para sa flood control, samantala nakakuha naman ng higit Php4 bilyon ang High Tone mula 2022 hanggang 2025.

Habang lumalawak ang mga imbestigasyon, napansin din ang kawalan ni Zaldy sa mga sesyon ng Kongreso. Noong Hulyo 28, sa pagbubukas ng ika-28 Kongreso, hindi siya dumalo at walang abiso. Maging sa mga sumunod na sesyon ay hindi rin siya nakadalo. Ang kanyang kawalan sa gitna ng isyu ay nagbigay ng mas maraming tanong tungkol sa kanyang papel at pananagutan sa mga proyektong may kinalaman sa flood control. Hanggang ngayon, hindi pa siya nagbibigay ng malinaw na pahayag tungkol sa mga akusasyong ibinabato laban sa kanya. Ayon sa tagapagsalita ng Kamara, si Attorney Princess Abante, matagal nang wala sa bansa si Co at nasa Amerika na upang magpagamot. Simula nang humingi siya ng medical leave, hindi na siya bumalik sa mga sesyon ng Kongreso. Dahil dito, hindi rin malinaw kung kailan siya muling haharap sa publiko. Marami ang nagsasabing mahalaga para kay Zaldy na personal na ipaliwanag ang kanyang panig, lalo na at patuloy siyang nadadawit sa malalaking isyu. Ngunit sa ngayon, nananatiling palaisipan pa rin ang kanyang katahimikan at ang kanyang tunay na kalagayan.

Sa kabuuan, malaki ang naging papel ni Zaldy Co sa negosyo at politika ng Bicol. Mula sa pagtatayo ng Sunwest hanggang sa pag-upo bilang kinatawan sa Kongreso, naging malawak ang kanyang impluwensya. Ngunit kasabay nito ay lumabas din ang mga kontrobersya tungkol sa proyekto, pondo, at kapangyarihan ng kanilang pamilya. Sa huli, nananatiling tanong pa rin kung paano haharapin ni Zaldy ang mga isyung ito, at kung paano magiging responsable ang mga lider sa paggamit ng pera ng bayan. Ang mga tanong na ito ay patuloy na bumabagabag sa isip ng publiko, na naghihintay ng malinaw at tapat na kasagutan.