Sa isang nakakagulat na paglalahad sa Senado kamakailan, si Sally Santos, isang kilalang kontraktor at dating opisyal ng ilang proyekto, ay nagbigay ng detalyadong paliwanag tungkol sa diumano’y ilegal na pagdadala ng “karton-karton na pera” sa opisina ng Department of Public Works and Highways (DPWH). Ang kanyang testimonya ay agad na nagdulot ng kaguluhan hindi lamang sa mga mambabatas kundi pati na rin sa publiko, na nagulat sa laki ng halaga at sa mga pangalan ng mga sangkot.

Ayon sa kanyang pahayag, ang transaksyong ito ay bahagi ng isang nakalilitong sistema kung saan ang malalaking proyekto ng gobyerno ay pinopondohan sa pamamagitan ng cash transactions na labag sa batas. “Yes, your honor, dinadala ko po ang 100 million, minsan 245 million pesos, sa DPWH office,” ani Santos sa harap ng komite, na malinaw na nagdulot ng pagkabigla sa lahat ng naroroon.

Ang mga detalye ay mas nakakagulat pa dahil inilahad ni Santos ang paraan ng pagdala ng pera — nakalagay sa mga karton, naka-box at naka-seal, at hindi niya ito ginagalaw, dahil direktang kinukuha ng kanyang boss, si Henry Alcantara. Ayon sa kanya, ang pera ay ginagamit ng DPWH para sa ilang proyekto, subalit wala siyang tiyak na kontrol sa kung paano ito pinoproseso, na nagmumungkahi ng potensyal na katiwalian sa loob ng ahensya.

Hindi lang ang laki ng pera ang nagpa-igting sa iskandalo kundi pati na rin ang pagiging bukas ni Santos sa pagbanggit ng mga pangalan ng mga sangkot. Isa sa mga nabanggit niya ay si Engr. Bryce Ericson Hernandez, na diumano’y ginagamit ang lisensya ni Santos sa ilang proyekto. Ang detalye na ito ay nagbukas ng mga tanong tungkol sa legalidad ng paggamit ng professional licenses sa mga transaksyon na may kinalaman sa milyun-milyong pisong cash.

“Hindi ko po ginagalaw doon yon, at pinakukuha po ni boss sa opisina ko,” ani Santos. Ang kanyang pahayag ay malinaw na nagpapakita ng hiwalay na accountability sa pagitan ng mga tauhan ng proyekto at ng mga opisyal ng DPWH, na nagbibigay ng impresyon ng sistematikong katiwalian.

Ang pagdinig ay agad na naging trending sa social media, na maraming netizens ang nagpahayag ng kanilang pagkabigla at pagkabahala. Ang ilan ay nagtanong kung paano maaaring mangyari ang ganitong uri ng cash transaction sa isang ahensya ng gobyerno na may obligasyong maging transparent at accountable. Ang iba naman ay nagbigay ng suhestyon na dapat magsagawa ng malalimang imbestigasyon at masusing audit sa DPWH upang matiyak na walang public funds ang napupunta sa maling kamay.

Dagdag pa ni Santos, minsan ay umaabot ang halagang 245 million pesos na dinadala sa opisina ng DPWH. Ang bilang ng maleta na ginamit para sa cash ay hindi malinaw, subalit ipinapakita nito ang laki at lawak ng transaksyon, na parang isang eksena sa isang pelikula. Ang ganitong detalye ay nagpatunay sa maraming tao na ang katiwalian sa ilang sektor ng gobyerno ay maaaring mas malaki kaysa sa kanilang inaakala.

Sa Senado, agad na nagtanong ang mga miyembro ng komite kung sino ang responsable at ano ang sistema na nagpapahintulot sa ganitong uri ng transaksyon. Ang sagot ni Santos ay simple ngunit nakababahala: ang lahat ng pera ay direktang kinukuha ng kanyang boss, at siya lamang ang tagapamagitan sa proseso. Ang kanyang testimonya ay tila nagbukas ng pinto para sa mas malalim na imbestigasyon sa mga proyekto ng DPWH at sa transparency ng gobyerno.

Ang kaso ni Santos ay nagbigay-diin sa kahalagahan ng accountability at transparency sa mga pampublikong proyekto. Ipinapakita nito na kahit ang mga kilalang kontraktor at opisyal ay maaaring maging bahagi ng isang mas malawak na network ng transaksyon na labag sa batas. Ang Senado, bilang watchdog ng gobyerno, ay may tungkulin na imbestigahan ang lahat ng detalye at tiyakin na ang mga mamamayan ay makakakita ng tamang proseso at hustisya.

Sa huli, ang pag-amin ni Sally Santos sa Senado ay hindi lamang simpleng iskandalo; ito ay isang wake-up call para sa lahat ng ahensya ng gobyerno at pribadong sektor. Ang kanyang pahayag ay naglalarawan ng panganib ng katiwalian at ang pangangailangan para sa mas mahigpit na regulasyon, masusing oversight, at tamang pagpapalakad ng public funds.

Habang patuloy na iniimbestigahan ng Senado ang mga detalye ng kanyang testimonya, milyon-milyong Pilipino ang nananatiling nakatutok sa kaso, umaasang ang katotohanan ay lalabas at ang hustisya ay maisasakatuparan. Ang drama at tensyon ng kanyang pag-amin ay nagbigay ng napakalaking impact hindi lamang sa Senado kundi pati na rin sa publiko, na nagpapakita na sa bawat lihim na cash transaction, maaaring may mas malalim na kwento na naghihintay na mabunyag.